ΝΙΚΟΣ ΧΛΕΠΑΣ: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» ΣΤΗ ΠΡΑΞΗ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο www.anatolikiattikinews.blogspot.com 

ΚΑΙΡΙΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΔΡ. Ν.-Κ. ΧΛΕΠΑ ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ “ΠΥΞΙΔΑ”

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΡΟΣΣΙΟ

Κύριε Χλέπα, ήσασταν αντιπρόεδρος της Νομοτεχνικής Επιτροπής που επεξεργάστηκε το νόμο του Καλλικράτη. Ποιες είναι οι βασικές καινοτομίες που μας έφερε αυτός ο νόμος;

Καταρχήν να επισημάνω το γεγονός ότι πρόκειται για ένα νόμο που ετοιμάστηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα – χρειάστηκαν μόλις τρεις μήνες, όταν για τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων του 2006 απαιτήθηκαν τρία χρόνια, ενώ ο νέος κώδικας νομαρχιακής αυτοδιοίκησης ετοιμάζονταν από μια πολυμελή επιτροπή επί επτά χρόνια, χωρίς να τελειώσει ποτέ. Ο «Καλλικράτης» αποτελεί ένα ογκώδες νομοθέτημα με 285 άρθρα και ασχολείται με όλες τις πτυχές της τοπικής αυτοδιοίκησης. Βασικές καινοτομίες: πρώτον: η νέα αρχιτεκτονική ενός νέου, λιτού σχήματος αυτοδιοίκησης με 325 δήμους (έναντι 1034 στο παρελθόν) και 13 αυτοδιοικούμενες περιφέρειες (έναντι 70 περίπου φορέων στο δεύτερο βαθμό, αν συνυπολογίσει κανείς τα νομαρχιακά διαμερίσματα, «υπερνομαρχίες», «επαρχεία» κλπ.), δεύτερον: η δημιουργία ενός νέου, περισσότερο σύνθετου (με περισσότερα όργανα), αλλά και περισσότερο λειτουργικού συστήματος διακυβέρνησης στους νέους, μεγαλύτερους δήμους και περιφέρειες, τρίτον: η μεταφορά μεγάλου αριθμού αρμοδιοτήτων (πολεοδομία, αδειοδοτήσεις, κατασκευή σχολείων κλπ.), ιδίως στους δήμους από τις παλιές νομαρχίες, τέταρτον: η συγκρότηση ενός νέου «αποπολιτικοποιημένου» συστήματος εποπτείας με επικεφαλής τον επί θητεία ελεγκτή νομιμότητας (που δεν θα είναι πολιτικό πρόσωπο) και η στελέχωσή του με εξειδικευμένο προσωπικό, πέμπτον: ο περιορισμός της μη κεντρικής κρατικής διοίκησης στις επτά Αποκεντρωμένες Διοικήσεις που κρατούν κυρίως περιβαλλοντικές (χωροταξία, πολεοδομικός σχεδιασμός, δάση κλπ.) αρμοδιότητες, αφού οι αρμοδιότητες για τα έργα και την περιφερειακή ανάπτυξη περνούν πλέον στις αυτοδιοικούμενες περιφέρειες. Κοντολογίς, πρόκειται για μια εξαιρετικά φιλόδοξη μεταρρύθμιση, αφού για πρώτη φορά από την εποχή του Όθωνα επιχειρείται η ανασυγκρότηση της δημόσιας διοίκησης σε όλα τα μη-κεντρικά επίπεδά της (αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού, αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση). Σε ολόκληρη την Ευρώπη, λίγες είναι οι χώρες που έχουν αποτολμήσει ένα τέτοιο εγχείρημα.

Μπορεί όμως κ. καθηγητά η ελληνική δημόσια διοίκηση να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο εγχείρημα και μάλιστα υπό συνθήκες κρίσης; Πως θα προχωρήσει μια τέτοια μεταρρύθμιση χωρίς προσλήψεις προσωπικού και πρόσθετους πόρους; Μήπως έγιναν όλα με υπερβολική βιασύνη; Μήπως έπρεπε πρώτα να διασφαλιστεί η διακομματική συναίνεση;

Μια ερώτηση με πολλά υποερωτήματα. Ξεκινώ από το τελευταίο. Διακομματική συναίνεση, επί της ουσίας, υπήρξε, μολονότι δεν το ομολογούν τα κόμματα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συνήθιζε να παραπονείται ότι «σε αυτή τη χώρα διαφωνούμε ακόμη κι εκεί όπου μπορούμε να συμφωνήσουμε». Η μεταρρύθμιση του Καλλικράτη νομίζω ότι τον επιβεβαιώνει. Σας θυμίζω ότι μια μεταρρύθμιση με τα χαρακτηριστικά, λίγο-πολύ, του «Καλλικράτη» είχε αναγγείλει και η προηγούμενη κυβέρνηση, και μάλιστα από το 2007, όμως δεν προχώρησε. Εξάλλου, τόσο η ΚΕΔΚΕ όσο και η ΕΝΑΕ, είχαν αντιμετωπίσει θετικά «επί της αρχής» (και με αποφάσεις των συνεδρίων τους) την προοπτική μιας τέτοιας μεταρρύθμισης. Γι’αυτό το λόγο άλλωστε, οι συλλογικοί φορείς της αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΚΕ, ΕΝΑΕ, Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης-ΙΤΑ κλπ.) είχαν από καιρό προετοιμάσει σχετικές μελέτες, τις οποίες και ακολούθησε, σε μεγάλο βαθμό, ο «Καλλικράτης». Πριν από την οριστική ψήφιση του νόμου, είχαν προηγηθεί περισσότεροι μήνες δημόσιας και ανοικτής διαβούλευσης. Άρα τα περί «υπερβολικής βιασύνης» και «έλλειψης προετοιμασίας» δεν στέκουν. Όσο για την κρίση, αυτή όχι μόνο δεν έπρεπε να επιβραδύνει, αλλά αντίθετα να επιταχύνει τους ρυθμούς της μεταρρύθμισης. Όσο για τους πόρους και το προσωπικό, να σας θυμίσω ότι μόνον ο πρώτος βαθμός σήμερα απασχολεί συνολικά περίπου 120.000 εργαζόμενους, δηλ. περίπου 300 ανά δήμο (με τα νομικά του πρόσωπα). Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η ποσότητα λοιπόν, όσο η ποιότητα, δηλ. η έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού. Εδώ εντοπίζονται τα μεγάλα κενά των δήμων, τα οποία ελπίζω να καλυφθούν με μετατάξεις, αφού τα περιθώρια νέων προσλήψεων είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Όσο για τους πόρους, και πάλι θα τολμήσω να πω ότι υπό τις παρούσες συνθήκες, καλούμαστε όλοι να πετύχουμε περισσότερα με λιγότερα και αυτό οφείλουμε να το κατορθώσουμε για το καλό της χώρας μας.

ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΒΟΛΟΥ ΠΑΝΟΥ ΣΚΟΤΙΝΙΩΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ

ΔΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ                                                                                                                                                  Βόλος, 16 Ιουνίου 2011

Για την κατάληψη του Δημαρχείου, την Τετάρτη, από μερίδα διαδηλωτών και τα όσα συνέβησαν, ο Δήμαρχος Βόλου κ. Πάνος Σκοτινιώτης έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Σε ανύποπτο χρόνο, πριν από αρκετά χρόνια, είχα διατυπώσει την άποψη, η οποία  αποτελεί πεποίθησή μου, ότι ο θεσμός της αυτοδιοίκησης έχει βαθμιαία μεταλλαχθεί και  από ένας δημοκρατικός λαϊκός θεσμός τείνει να εξελιχθεί  σε κλειστό   σχήμα  με καθεστωτικά χαρακτηριστικά και κλειστούς τους διαύλους επικοινωνίας με τους πολίτες και τις πραγματικές ανάγκες τους.  

Τη διαπίστωση αυτή επανέλαβα επίμονα και προεκλογικά, τονίζοντας ότι απόλυτη προτεραιότητα για μας, περισσότερο και  από το αν θα γίνουν λιγότερα ή περισσότερα έργα ή αν θα λυθεί το ένα ή το άλλο πρόβλημα   της πόλης, είναι να ξανακερδίσει η Αυτοδιοίκηση την εμπιστοσύνη των πολιτών και να αποκαταστήσει την κλονισμένη της αξιοπιστία.

Οφείλω, ωστόσο,  να υπογραμμίσω με έμφαση πως το γεγονός ότι η αυτοδιοίκηση έχει αποκτήσει αυτά τα χαρακτηριστικά, δεν σημαίνει και ότι έχει ακυρωθεί ο αυτόνομος θεσμικός και πολιτικός της ρόλος. Δεν  σημαίνει ότι μπορεί να ισοπεδώνεται και να ταυτίζεται με  καταστάσεις που έχουν οδηγήσει το πολιτικό και κομματικό σύστημα της χώρας στα όρια της χρεοκοπίας και  της κατάρρευσης. Άλλωστε, αποτελεί πλέον κοινό τόπο,  ότι  το πρόβλημα της χώρας είναι πρωτίστως πολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό.

Κάνοντας αυτή τη σαφή διαφοροποίηση, θέλω να τονίσω ότι η τοπική  κοινωνία και όλες οι αυτοδιοικητικές δυνάμεις, ανεξαρτήτως άλλων  διαφορών και ανεξαρτήτως προσώπων,  οφείλουν να υπερασπιστούν την πολιτική και θεσμική αυτονομία της αυτοδιοίκησης και να στηρίξουν τον αυτοδιοικητικό θεσμό,  που δεν πρέπει με  τίποτε  να ισοπεδωθεί και να καταρρακωθεί μέσα σε κλίμα γενικής απαξίωσης των πάντων.

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΩΝ ΝΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ

Άρθρο του Δημήτρη Κατσούλη

Νομικού, τ. Δημάρχου Αυλωνος Ευβοίας

 Φαίνεται ότι  ωριμάζει η ιδέα ενός νέου νόμου για την διαδικασία έκδοσης αδειών δόμησης  με ταυτόχρονη κατάργηση των πολεοδομιών. Οι άδειες θα εκδίδονται με ευθύνη του επαγγελματία μηχανικού ο οποίος θα είναι υπεύθυνος έναντι του νόμου, της πολιτείας και πρωτίστως της κοινωνίας. Στους δήμους απλώς η Υπηρεσία Δόμησης – πιο κοντά στην λειτουργία ενός ειδικού ΚΕΠ-  θα εκδίδει τις αναγκαίες διοικητικές πράξεις και θα διατηρεί το αρχείο ενημερώνοντας κεντρικά την ηλεκτρονική βάση. Ένα νέο σώμα δημοσίων λειτουργών μηχανικών θα συγκροτεί την υπαγόμενη στο ΥΠΕΚΑ υπηρεσία των Ελεγκτών Δόμησης ή κάτι σαν Σώμα Ορκωτών Μηχανικών οι οποίοι θα τοποθετούνται  ανά πρώην νομό και θα ελέγχουν δειγματοληπτικά ή κατόπιν καταγγελιών οριζόμενοι με κλήρωση η οποία θα γίνεται ηλεκτρονικά και κεντρικά.

 Είναι γνωστό ότι οι Πολεοδομίες είναι πολύ ψηλά – ίσως στο υψηλότερο  βάθρο- της διαφθοράς στην ελληνικό δημόσιο. Είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση  απόλυτης διαπλοκής  δημοσίων λειτουργών που υποτίθεται ότι ορκίστηκαν να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον με επαγγελματίες που υποτίθεται ότι διδάχθηκαν να προστατεύουν το περιβάλλον και την οικιστική νομιμότητα  και με πολίτες που είτε έχουν ανάγκη να γλυτώσουν  μέρος από την δαπάνη των πανάκριβων οικοδομικών αδειών ή να στεγάσουν τις μεγάλες ανάγκες του φτωχικού νοικοκυριού τους ή να  επιδείξουν την νεοπλουτίστικη αλαζονεία τους. Ίσως δεν υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη με τόσο μεγάλο αριθμό αυθαιρέτων όσο η Ελλάδα. Η Ελλάδα της μιζέριας, της παρακμής και της πάλαι ποτέ δανεικής ευημερίας. Συνήθως όταν το  Κράτος, που υπέθαλψε την διαφθορά, ήθελε να δείξει πυγμή και «εντιμότητα»  πήγαινε να γκρεμίσει τα φτωχικά αυθαίρετα πολύτεκνων οικογενειών ή τσιγγάνων  των οποίων οι ιδιοκτήτες μόνο με τα σώματά τους μπροστά στις μπουλντόζες μπορούσαν να αποτρέψουν  την  κατεδάφιση. Ποτέ δεν γκρεμίστηκε το αυθαίρετο του μεγαλοεπιχειρηματία, του καναλάρχη, του υπουργού, του πολιτικού, του δικαστή, του  νομάρχη, του δημάρχου, του μεγαλοσχήμονα παράγοντα των δημοσίων υπηρεσιών κ.ο.κ. Εκεί δεν πρόκαναν  να φθάσουν οι μπουλντόζες. Είχαν σταματήσει προτού ξεκινήσουν.

Οικονομικά της Αυτοδιοίκησης

" Η Ελλάδα μαθαίνει την Ελλάδα "

Α. Βασικές καινοτομίες Καλλικράτη στα οικονομικά της Αυτοδιοίκησης

Το πρόγραμμα Καλλικράτης αναμόρφωσε το θεσμικό και το οικονομικό πλαίσιο λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης. Κωδικοποιημένα, οι βασικές καινοτομίες στην οικονομική λειτουργία των ΟΤΑ που εισήγαγε ο Καλλικράτης περιλαμβάνουν:

1. την εισαγωγή αυστηρών, κυρίως αναπτυξιακών, προϋποθέσεων στην πιστοληπτική πολιτική των Δήμων και των Περιφερειών, με παράλληλη απαγόρευση του δανεισμού για λειτουργικές δαπάνες.  Το ύψος του δανεισμού των ΟΤΑ, έως την εφαρμογή του Καλλικράτη ήταν χωρίς περιορισμούς. Καθορίστηκε  για πρώτη φορά το πλαίσιο και οι προδιαγραφές δανεισμού της ΤΑ, σύμφωνα και με την σχετική ευρωπαϊκή εμπειρία. Η δανειακή πολιτική των δήμων και περιφερειών συσχετίζεται πλέον με την ικανότητα τους να εξυπηρετήσουν τη δημόσια πίστη τους.

Οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες για τη λήψη δανείου από Δήμους και Περιφέρειες είναι οι εξής:

α) το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης κάθε Δήμου/Περιφέρειας να μην υπερβαίνει το 20% των ετήσιων τακτικών του εσόδων.

β) το συνολικό χρέος του Δήμου/Περιφέρειας που προβαίνει σε δανεισμό να μην υπερβαίνει ποσοστό του 60% των συνολικών εσόδων του.

Ως συνολικό χρέος θεωρούνται οι συνολικές μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του.

2. την εισαγωγή προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε όλους τους ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα

Για πρώτη φορά οι δαπάνες όλων των δήμων και των περιφερειών, όλων των νομικών προσώπων και επιχειρήσεών τους υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, (άρθρο 275 ν.3852/2010), σε αντίθεση με την έως τον Καλλικράτη περίοδο όταν 500 Δήμοι και καμία επιχείρηση ή ΝΠΔΔ δεν υπάγονταν στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

3. την πρόβλεψη προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο πραγματοποιεί, για πρώτη φορά, γενικευμένο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σε συμβάσεις άνω των 100.000 € (χαμηλότερο του ορίου των 500.000 € που ισχύει στο δημόσιο) τις οποίες συνάπτουν οι δήμοι, οι περιφέρειες και τα νομικά τους πρόσωπα καθώς και οι επιχειρήσεις τους (άρθρο 278 ν. 3852/2010).

4. την πρόβλεψη ελέγχου της πορείας είσπραξης των εσόδων.

O αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο επίτροπος παρακολουθεί την είσπραξη των εσόδων και έχει τη δυνατότητα εάν διαπιστώσει αδράνεια να ορίσει ημερομηνία είσπραξής των εσόδων και σε περίπτωση παρατεταμένης αδράνειας που οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια των διοικούντων τον δήμο και τα νομικά του πρόσωπα ή των προϊσταμένων των οικονομικών υπηρεσιών τους να τους παραπέμψει,  για καταλογισμό της ζημιάς που προξένησαν.