ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗΣ

Οι πραγματικοί και ρεαλιστικοί προϋπολογισμοί είναι το όχημα για την οικονομική αυτοδυναμία των Ο.Τ.Α.

Του Δήμητρη Κατσούλη

Δικηγόρου, τέως Δημάρχου Αυλώνος Ευβοίας

 

Με τον πρόσφατο νόμο 4172/2013 (άρθρο 77) καθιερώνεται για πρώτη φορά ο υποχρεωτικός προέλεγχος του σχεδίου του Προϋπολογισμού των Δήμων από το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας και το Υπουργείο Εσωτερικών. Συγκεκριμένα θα ελέγχεται η ακριβής αναγραφή των εσόδων με βάση τα ποσά που θα έχει ήδη λογαριάσει το Παρατηρητήριο έχοντας τα στοιχεία από την βάση δεδομένων που ενημερώνεται σε μηνιαία βάση από τις οικονομικές υπηρεσίες των δήμων.  Η Κεντρική  Ένωση Δήμων Ελλάδας έχει ήδη υποδείξει στους Δήμους να αγνοήσουν την υποχρέωση αυτή και να υποβάλλουν τους προϋπολογισμούς στην Υπηρεσία που ασκεί κανονικά τον έλεγχο νομιμότητας. Πράγματι η διάταξη που ρυθμίζει τον υποχρεωτικό προέλεγχο του Σχεδίου του Προϋπολογισμού των Δήμων είναι απαράδεκτη και αντίκειται στην συνταγματική αρχή της διοικητικής αυτοτέλειας των Ο.Τ.Α.

Ποιόν σκοπό εξυπηρετεί άραγε ο υποχρεωτικός προέλεγχος του Προϋπολογισμού; Μπορεί να εγγραφεί στον Προϋπολογισμό έσοδο το ύψος του οποίου δεν δικαιολογείται; Ασφαλώς δεν μπορεί. Το περιεχόμενο όμως της δικαιολογίας και η ευθύνη της απόδειξης πρέπει να αφεθεί στον Δήμο εφόσον μπορεί να  υπάρξει και διαφορετική  δικαιολογία και τεκμηρίωση.

Ανέκαθεν ο νομοθέτης προέβλεπε την δικαιολόγηση των προβλεπομένων εσόδων και η ασκούσα τον έλεγχο νομιμότητας Υπηρεσία επέστρεφε τον Προϋπολογισμό για διόρθωση όταν η δικαιολογία δεν ήταν επαρκώς τεκμηριωμένη.

Τι παραπάνω θα προσθέσει  ο προέλεγχος από το Υπουργείο και η απαίτηση να εγγραφεί συγκεκριμένο και εγκεκριμένο από αυτό ποσόν σε κάθε κωδικό εσόδων;

Πέραν του ελέγχου νομιμότητας που ασκείται κατά την υποβολή του Προϋπολογισμού στην εποπτεύουσα Υπηρεσία, με τον ν.3852/2010, τον «Καλλικράτη», προβλέπεται η τριμηνιαία έκθεση της οικονομικής επιτροπής  έτσι ώστε να ενημερώνεται το Δημοτικό Συμβούλιο για την πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού αλλά με άλλες επόμενες του «Καλλικράτη» διατάξεις η πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού παρακολουθείται σε μηνιαία βάση από το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας. Ο νόμος προβλέπει μάλιστα και την υποχρεωτική αναμόρφωση του προϋπολογισμού όταν διαπιστώνεται υστέρηση στην είσπραξη των εσόδων και  όταν τα προϋπολογισθέντα έσοδα είναι υπερεκτιμημένα. Υποχρεώνεται  ο Δήμος, μετά το πρώτο εξάμηνο εκτέλεσης του προϋπολογισμού, να προβεί και σε μείωση δαπανών προκειμένου να ισοσκελίσει την απώλεια  των εσόδων.

Με άλλα λόγια, τα τελευταία χρόνια καταστρώθηκε ένα αναλυτικό και επιτακτικό πλαίσιο παρακολούθησης και ελέγχου της εκτέλεσης των προϋπολογισμών  των Δήμων και εσχάτως αυτό επικεντρώνεται στην εκτίμηση των εσόδων. Δεν χρειαζόταν επιπλέον προέλεγχος του Σχεδίου  πολύ δε περισσότερο όταν αυτός περιορίζει ασφυκτικά και ουσιαστικά εκμηδενίζει την πρωτοβουλία του Δημοτικού Συμβουλίου.

Οι διατάξεις του άρθρου 77 του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ 167 Α΄/23-7-2013) επιβεβαιώνουν δυστυχώς ότι ο νομοθέτης αξιολογεί – όλως αυθαιρέτως- τους υπαλλήλους των Οικονομικών Υπηρεσιών των Δήμων ως  ανίκανους να συντάξουν νόμιμο Προϋπολογισμό και τους αιρετούς, Δημάρχους, Δημοτικούς Συμβούλους, Προέδρους  Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων ως άσχετους, ψεύτες και απατεώνες.  Σε κάθε περίπτωση αμαυρώνει την  εντιμότητα και καταρρακώνει κύρος τους.

Οι Δημοτικές Αρχές οφείλουν να προασπίσουν την συνταγματική νομιμότητα, το δημόσιο συμφέρον  και την αξιοπρέπειά τους. Ορθά συνεπώς η Κ.Ε.Δ.Ε. τους προτρέπει να αρνηθούν τον προέλεγχο του Σχεδίου του Προϋπολογισμού, να συντάξουν τον προϋπολογισμό όπως προβλέπει ο νόμος, δηλαδή ισοσκελισμένο με τα πραγματικά και ρεαλιστικά δεδομένα  και να τον υποβάλλουν για έλεγχο νομιμότητας μόνο στην αρμόδια εποπτεύουσα Υπηρεσία (Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης).

Η Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΤΩΝ ΟΤΑ

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση κατανοεί πλέον  την ανάγκη να αναλάβει πρωτοβουλίες για την εξασφάλιση κεφαλαίων έτσι ώστε να προωθήσει την υλοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων σε κρίσιμες υποδομές τοπικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζονται από ανταποδοτικότητα. Οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) αποτελούν μια εναλλακτική επιλογή εξεύρεσης κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση αυτών των έργων. Η συνεργασία Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα στην υλοποίηση ανταποδοτικών επενδυτικών έργων μπορεί να ενεργοποιήσει ένα δυναμικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που θα συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην άμβλυνση των ανισορροπιών μεταξύ περιφέρειας και κέντρου μέσα από μια διαδικασία ορθολογικής χρήσης των εγχώριων φυσικών και οικονομικών πόρων.

Έως τώρα όμως η προσπάθεια για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος ιδιωτών – επενδυτών να επιχειρήσουν σε συνεργασία με τους ΟΤΑ δεν έχει φέρει αποτελέσματα για δύο τουλάχιστον  βασικές αιτίες: α) τα μικρά μεγέθη στον προϋπολογισμό των επενδυτικών σχεδίων των ΟΤΑ που αποθαρρύνουν τους έμπειρους και ικανούς επενδυτές και β) την απουσία οργανωμένης και σταθερής επικοινωνίας των δύο μερών (ΟΤΑ και Ιδιωτών –επενδυτών) έτσι ώστε να γίνουν γνωστά, σε ευρύτερο κύκλο ενδιαφερομένων, τα επενδυτικά σχέδια και να οικοδομηθούν πιθανές συνεργασίες.

Αυτούς τους δύο ανασταλτικούς παράγοντες, που εμποδίζουν την συνεργασία Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Ιδιωτών – επενδυτών επιχειρεί να αντιμετωπίσει η ΚΕΔΕ και το υπουργείο Εσωτερικών σε συνεργασία με την Π.Ε.Τ.Α. ΑΕ.

Ειδικότερα, η Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. έχει αναλάβει με προγραμματική σύμβαση που συνήψε με το Υπουργείο Εσωτερικών και την ΚΕΔΕ  την εξειδίκευση  και την αποτελεσματική προβολή των  ανταποδοτικών επενδυτικών σχεδίων των Ο.Τ.Α., ώστε να προσελκυστούν ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και να προκληθεί το επιχειρηματικό ενδιαφέρον του Ιδιωτικού Τομέα να συνεργαστεί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην υλοποίηση αναπτυξιακών επενδυτικών σχεδίων της. Για τον σκοπό αυτόν αναλαμβάνονται από την Εταιρία οι παρακάτω δράσεις:

• Δημιουργία και τακτική ενημέρωση Βάσης Δεδομένων με επενδυτικά σχέδια ΟΤΑ. Αναζήτηση – συγκέντρωση, αξιολόγηση, καταχώρηση και ομαδοποίηση επενδυτικών σχεδίων των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, τα οποία αναζητούν ιδιωτική χρηματοδότηση για την υλοποίησή τους.

•  Προβολή των ανταποδοτικών έργων ΟΤΑ. Δημιουργία web εφαρμογής μέσω της οποίας θα προβάλλονται τα επενδυτικά σχέδια των ΟΤΑ σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, τροφοδοτούμενη με τα στοιχεία της Βάσης Δεδομένων.

• Διασύνδεση ΟΤΑ και Ιδιωτών – επενδυτών. Οργάνωση και λειτουργία HELPDESK – ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ και για την υποστήριξη των Ο.Τ.Α. και των ιδιωτών, που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.