ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 76, ΠΑΡ.1 ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ 3852/2010
Άρθρο
του Δημήτρη Ι. Κατσούλη
Νομικού, τ. Δημάρχου Αυλώνος Ευβοίας
- Οι αρχές της διαβούλευσης, της διαφάνειας και της λογοδοσίας διατρέχουν το νέο σύστημα δημοτικής διακυβέρνησης . Aρκεί να εφαρμόζονται και στην πράξη.
Το σύστημα διακυβέρνησης των δήμων και των περιφερειών, όπως καταστρώνεται με τον νόμο 3852/2010 (ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, θεμελιώνεται στις αρχές της διαβούλευσης, της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Η θεσμική οργάνωσή τους είναι ασφαλώς η μία όψη του νομίσματος. Η ουσιαστική εφαρμογή τους στην πράξη είναι η άλλη όψη. Και οι δύο είναι αναγκαίες για να υλοποιηθούν οι αρχές.
Η θεμελίωσή τους διαμορφώνεται με την εισαγωγή θεσμών και λειτουργιών που τις πραγματώνουν και τις υπηρετούν. Η δημοτική και η περιφερειακή[1] επιτροπή διαβούλευσης και το συμβούλιο ένταξης μεταναστών[2] ενσωματώνουν την αρχή της διαβούλευσης ως αρχή του συστήματος διακυβέρνησης. Η υποχρέωση της ανάρτησης και διαμέσου αυτής της δημοσιοποίησης κρίσιμων πράξεων της δημοτικής και περιφερειακής διοίκησης στο διαδίκτυο και κυρίως η εφαρμογή του συστήματος «Διαύγεια» από την 15η Μαρτίου 2011 υλοποιούν την αρχή της διαφάνειας ενώ αυτή εμπεδώνεται και διαμέσου των διαδικασιών λογοδοσίας. Όπως, πέραν της ετήσιας υποχρέωσης για απολογισμό πεπραγμένων των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, οι αρχές της διαφάνειας και λογοδοσίας υλοποιούνται με την υποχρέωση της οικονομικής επιτροπής του δήμου[3] να υποβάλλει ανά τρίμηνο έκθεση για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού και για το ισοζύγιο εσόδων και δαπανών, έκθεση στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι παρατηρήσεις της μειοψηφίας και αναρτάται στο διαδίκτυο για να λάβουν γνώση οι πολίτες. Την έκθεση αυτή μπορεί να συζητήσει και επί αυτής να αποφανθεί το δημοτικό συμβούλιο ασκώντας ουσιαστικά πλέον τον ελεγκτικό πολιτικό τους ρόλο. Η ίδια επιτροπή, η οικονομική, συντάσσει ετησίως έκθεση για την διαχείριση της περιουσίας του δήμου[4] αλλά και ενδιάμεσες εκθέσεις δεν αποκλείονται, έτσι ώστε να ενημερώνονται το δημοτικό συμβούλιο και οι πολίτες για την διαχείριση της δημοτικής περιουσίας, έναν τομέα κρίσιμο ο οποίος συνήθως ήταν υποβαθμισμένου ενδιαφέροντος, ιδίως στους μικρούς δήμους.
Όμως η καθιέρωση νέων λειτουργιών και νέων θεσμών ακόμη και όταν γίνεται στο όνομα της εφαρμογής των αρχών της διαβούλευσης, της διαφάνειας και της λογοδοσίας μπορεί να αποβεί κενή περιεχομένου όταν η υλοποίησή τους γίνεται με τρόπο που αφυδατώνει το πραγματικό τους νόημα και τις καθιστά απλώς ψευδεπίγραφες διαδικασίες ενός αμετάβλητου, αδιαφανούς και αναποτελεσματικού συστήματος τοπικής διακυβέρνησης. Αντίθετα, οι θεσμοί αποκτούν το πραγματικό τους νόημα όταν οργανώνονται με τρόπο που να ενθαρρύνει την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών, την διαφανή πραγμάτωση της αποστολής των αιρετών, τη ειλικρινή λογοδοσία και την χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση. Με άλλα λόγια όταν εμπεδώνουν τις αρχές και τις αξίες της προοδευτικής διακυβέρνησης.
Στο παρόν κείμενο θα ανατρέξουμε στις θεσμικές συνιστώσες της διαβούλευσης, όπως καταστρώνονται στο σύστημα διακυβέρνησης του νόμου 3852/2010 και ειδικότερα στην Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης διατυπώνοντας προτάσεις για την αποτελεσματική συγκρότησή της.
