1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
O Γιώργος Παπαδημητρίου μας παροτρύνει να μην «παραγνωρίζουμε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί το πρωτοκύτταρο της δημοκρατίας και τον χώρο όπου ο πολίτης βιώνει καθημερινά τη δημοκρατία». Αυτή η απλή και τόσο μεστή νοημάτων διατύπωση είναι ο σκληρός πυρήνας της επιστημονικής του θεώρησης για την τοπική αυτοδιοίκηση. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες του δημοκρατικού πολιτεύματος ο οποίος αποτελεί γόνιμο πεδίο συλλειτουργίας θεσμών αντιπροσωπευτικής και άμεσης δημοκρατίας.
2. ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
Ο Γιώργος Παπαδημητρίου εκπονεί και δημοσιεύει το 1986 μελέτη του με τίτλο: «Το εκλογικό σύστημα των δημοτικών λειτουργών και το Σύνταγμα». Είναι η πρώτη συστηματική προσέγγιση υπό την οπτική γωνία του συνταγματικού δικαίου στο δημοτικό εκλογικό σύστημα, γεγονός που επισημαίνει στις εισαγωγικές παρατηρήσεις του και ο ίδιος ο συγγραφέας.
Ήδη έχει προηγηθεί η τροποποίηση του εκλογικού συστήματος με τον νόμο 1270/1982 και η καθιέρωση της κατανομής των εδρών μεταξύ επιτυχόντος και επιλαχόντων συνδυασμών, με την σχέση 3/5 προς 2/5, καθώς και η εφαρμογή της αναλογικής εκπροσώπησης των επιλαχόντων συνδυασμών. Αυτό το σύστημα έμελλε να είναι το μακροβιότερο σύστημα εκλογής των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης και εξακολουθεί να ισχύει έως σήμερα, με ελάχιστες τροποποιήσεις, όπως η εισαγωγή του 42% αντί του 50+1 ως ορίου για την εκλογή του δημάρχου και συμπληρώσεις, όπως η εκλογή των τοπικών συμβουλίων. Το ίδιο εκλογικό σύστημα εφαρμόζεται και για την εκλογή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερου βαθμού από την καθιέρωσή του (1994) έως σήμερα.
Στον σκληρό πυρήνα του εκλογικού συστήματος είναι η δια νόμου κατανομή των εδρών και μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία υπέρ του επιτυχόντος συνδυασμού. Η αναλογική κατανομή των εδρών περιορίζεται μόνο στους επιλαχόντες συνδυασμούς, ρύθμιση που βελτιώνει το προϊσχύον εκλογικό σύστημα το οποίο απέκλειε τους επιλαχόντες συνδυασμούς, πλην εκείνου της μείζονος μειοψηφίας. Συνεπώς ο νομοθέτης προτάσσει την εξασφάλιση της «πολιτικής σταθερότητας» ως αρχής που επιτρέπει παρεκκλίσεις από το αναλογικό εκλογικό σύστημα, θεμελιώνοντας έτσι την αρχή της «κυβερνητικής», ή «διοικητικής» εν προκειμένω, σταθερότητας.
Οι επιλογές του μικτού -όπως κατηγοριοποιείται- δημοτικού εκλογικού συστήματος προσεγγίζονται από τον Παπαδημητρίου υπό το πρίσμα των κανόνων που απορρέουν από την δημοκρατική αρχή και εφαρμόζονται ως αρχές του δημοκρατικού αντιπροσωπευτικού συστήματος.
Η αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου πρέπει να είναι σταθερός γνώμονας για την διαμόρφωση του εκλογικού συστήματος και για την ανάδειξη των «δημοτικών λειτουργών». Οι αποκλίσεις από την αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου είναι θεμιτές στο μέτρο που δεν την σχετικοποιούν ή δεν την αμβλύνουν με τρόπο ώστε να την αναιρούν στην πράξη. Οι δε αποκλίσεις πρέπει ασφαλώς να έχουν σαφή και ανάλογο θεσμικό στόχο, δηλαδή να «καθίστανται λειτουργικά αναγκαίες». Εάν οι αποκλίσεις οδηγούν στην ουσιαστική αναίρεση του αληθινού περιεχομένου της αρχής τότε είναι ασυμβίβαστες με το Σύνταγμα.
Το ισχύον εκλογικό σύστημα ενώ επιδιώκει την εύρυθμη λειτουργία των δήμων διασφαλίζοντας την «πολιτική σταθερότητα» προβαίνει στη δραστική ανακατανομή της δύναμης της ψήφου σε σχέση με τον αποδέκτη της, όταν δηλαδή αυτή αυξάνεται για τον επιτυχόντα ή μειώνεται για τους επιλαχόντες συνδυασμούς. Αυτή η επιλογή δεν συμβιβάζεται με το Σύνταγμα.
Μία τέτοια απόκλιση οδηγεί με συνέπεια στην έκπτωση της αρχής της ίσης εκπροσώπησης όλων των πολιτών η οποία είναι η κρίσιμη πεμπτουσία του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Ως εκ τούτου το ισχύον δημοτικό εκλογικό σύστημα απομακρύνεται από την εφαρμογή της ισότιμης σύμπραξης των πολιτών στη διαμόρφωση της τοπικής -εν προκειμένω- εξουσίας και στην ισότιμη συμμετοχή στην άσκησή της.
Επιγραμματικά ο Γιώργος Παπαδημητρίου επισημαίνει ότι το εκλογικό σύστημα του ν.1270/1982 αντιστρατεύεται προς τις θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές και ειδικότερα: «α) είναι αντίθετο προς την συνταγματική αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου β) συρρικνώνει και νοθεύει τις βάσεις του αντιπροσωπευτικού συστήματος και γ) οδηγεί στην απονεύρωση της κορυφαίας αρχής του πολιτεύματος, της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας στο επίπεδο της δημοτικής εξουσίας».
Για την αντιστροφή αυτής της συνταγματικής αντινομίας στο δημοτικό αντιπροσωπευτικό σύστημα ο Παπαδημητρίου προτείνει την καθιέρωση του αναλογικού συστήματος με τις αναγκαίες λειτουργικά αποκλίσεις.
Η μελέτη για το δημοτικό εκλογικό σύστημα αποτελεί την επιστημονική εργασία βάσης πάνω στην οποία ο Παπαδημητρίου θεμελίωσε με στέρεο τρόπο την διδασκαλία του για την τοπική δημοκρατία. Στον σκληρό πυρήνα της είναι η θέση ότι η τοπική αυτοδιοίκηση ως θεσμός – κύτταρο του δημοκρατικού πολιτεύματος διέπεται, σε όλες της οργανωτικές και λειτουργικές εκφάνσεις, από την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και με αυτή την οπτική γωνία πρέπει να προσεγγίζεται επιστημονικά – υπό το πρίσμα του συνταγματικού δικαίου- αλλά και πολιτικά. Έτσι αποδίδει στέρεο νομικοπολιτικό περιεχόμενο στη γενικά θεωρητική παραδοχή ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι – δήθεν εκ φύσεως- δημοκρατικός θεσμός.
3. Η ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΩΣ ΓΟΝΙΜΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ο Γιώργος Παπαδημητρίου συναντά στην τοπική αυτοδιοίκηση, και ιδίως την πρωτοβάθμια, το ιδανικότερο θεσμικό περιβάλλον για την εφαρμογή διαδικασιών άμεσης, αδιαμεσολάβητης συμμετοχής των πολιτών στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Ο ίδιος επισημαίνει με έμφαση ότι η ενεργητική συμμετοχή του δημότη στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων δεν αναιρεί το αντιπροσωπευτικό σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας των ΟΤΑ αλλά αντίθετα επιτρέπει κάθε φορά στο αρμόδιο αντιπροσωπευτικό όργανο να διαμορφώνει τις αποφάσεις του μέσα από διαδικασίες διαβούλευσης και ζύμωσης εξασφαλίζοντας καλύτερους όρους για την εξυπηρέτηση του τοπικού δημοσίου συμφέροντος. Έτσι γνωμοδοτεί υπέρ της διενέργειας «άτυπου» τοπικού δημοψηφίσματος το 1985, είκοσι σχεδόν χρόνια πριν από την ένταξη του θεσμού – έστω με το ατελές οργανωτικά περιεχόμενο- στο δίκαιο της ελληνικής τοπικής αυτοδιοίκησης. Η οργάνωση και υλοποίηση του τοπικού δημοψηφίσματος καθίσταται μάλιστα προσφορότερη στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης «ακριβώς γιατί εκεί οι πολίτες είναι σε θέση να αντιληφθούν καλύτερα το εκάστοτε διακύβευμα»
Ανάλογης σημασίας για την ενίσχυση της συμμετοχής του δημότη στην διοίκηση των τοπικών υποθέσεων είναι και η εστίαση της προσοχής του στην αποκαλούμενη τρίτη γενιά των δικαιωμάτων και ειδικότερα εκείνων που προσδιορίζονται ως δικαιώματα της καθημερινής ζωής. Προλογίζοντας την έκδοση τόμου στον οποίο περιλαμβάνονται ο «Ευρωπαϊκός Αστικός Χάρτης» και η «Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για τα δικαιώματα των πολιτών στις ευρωπαϊκές πόλεις» υπογραμμίζει ότι « Η πρόκληση είναι μεγάλη και οι προσδοκίες που γεννά ελπιδοφόρες. Ευρύτερα αποδεκτή πεποίθηση αποτελεί έτσι ότι η τοπική αυτοδιοίκηση προσφέρει καλύτερες συνθήκες για τη λειτουργία της δημοκρατίας στην καθημερινή ζωή μας, συνιστά δε τον προνομιακό χώρο για την αναζωογόνησή της. Η προοπτική αυτή πρέπει χωρίς καθυστέρηση να γίνει αντιληπτή και στον τόπο μας». Χρειάστηκε πάνω από μία δεκαετία για να ενσωματωθούν στο ελληνικό δίκαιο της τοπικής αυτοδιοίκησης ρυθμίσεις που ορίζουν την ευχέρεια των δήμων να καθιερώνουν χάρτες δικαιωμάτων των δημοτών, ευχέρεια που έχει περιοριστεί στην πράξη σχεδόν αποκλειστικά στην έκδοση Οδηγών του Δημότη και μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις έλαβε την μορφή πραγματικής διακήρυξης δικαιωμάτων των δημοτών στην καθημερινή ζωή μέσα στην πόλη.
- Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η δυναμική της συμμετοχικής δημοκρατίας, θεμελιωμένη στις αρχές της δημοσιότητας, της διαφάνειας, της διαβούλευσης, της συναπόφασης και της λογοδοσίας συμβάλλουν στην ενδυνάμωση, στο βάθεμα της δημοκρατίας ιδίως στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αυτή ακριβώς η συλλειτουργία διαδικασιών αντιπροσωπευτικής και άμεσης δημοκρατίας στην οργάνωση και λειτουργία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ως απόρροια άμεση και αυθεντική της πολυσχιδούς εφαρμογής της λαϊκής κυριαρχίας στο πρωτοκύτταρο, όπως θεωρεί την αυτοδιοίκηση, αποτελεί κατά τον Γιώργο Παπαδημητρίου την έννοια της τοπικής δημοκρατίας.
Ο Γιώργος Παπαδημητρίου μας παρότρυνε να εισαγάγουμε αυτήν την έννοια και ο ίδιος με τον επιστημονικό του λόγο την καταξίωσε και την καθιέρωσε, όπως και άλλες, στον κόσμο των θεσμικών εννοιών. Η τοπική δημοκρατία είναι το σύνολο των εφαρμογών της δημοκρατικής αρχής, με την μορφή της πολιτικής αντιπροσώπευσης αλλά και της άμεσης συμμετοχής, στην οργάνωση και λειτουργία των ΟΤΑ, στη διοίκηση δηλαδή των τοπικών υποθέσεων. Διέπει το επίπεδο της οργανωτικής δομής, της εκλογικής νομιμοποίησης, της καθημερινής εντέλει λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης. Είναι το θεσμικό και πολιτικό πεδίο όπου ο πολίτης βιώνει, ως δημότης, την συμμετοχή του στη διοίκηση των ζητημάτων της καθημερινή ζωής και της πόλης, συνεπώς είναι μία κρίσιμη έκφανση της πολιτικής του οντότητας, η πιο άμεση και δημιουργική.
Η τοπική δημοκρατία αποκτά όμως νόημα και περιεχόμενο όταν, διαμέσου την ενεργής παρουσίας του πολίτη - δημότη στο πεδίο της τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πεδίο της διοίκησης της πόλης και του χωριού, αντικατοπτρίζει την δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία της αντίστοιχης και συγκεκριμένης τοπικής κοινωνίας. Διαφορετικά η επίκλησή της, όπως εξάλλου και η επίκληση της έννοιας της τοπικής κοινωνίας- η οποία γίνεται αορίστως και κατά κόρο στον αγοραίο πολιτικό λόγο- είναι περισσότερο αποτέλεσμα μίας αμήχανης ρητορείας, και το χειρότερο, καταχρηστικής και παραπλανητικής, προκειμένου, όπως υπογραμμίζει ο Παπαδημητρίου, το «πολιτικό σύστημα να συγκαλύψει την προσήλωση σε εντελώς απρόσφορα πρότυπα για τον εκσυγχρονισμό και τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας μας». Με αυτή την τόσο επίκαιρη επισήμανση σχολιάζει και αξιολογεί την πολλές φορές άσκοπη χρήση των δύο εννοιών, της τοπικής κοινωνίας περισσότερο και της τοπικής δημοκρατίας διστακτικότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Απόρροια της εμπέδωσης της έννοιας της τοπικής δημοκρατίας είναι επίσης και η ενθάρρυνση και τελικά η καταξίωση, με τον ίδιο τρόπο, μίας ακόμη νέας έννοιας. Της έννοιας της «δημοτικής διακυβέρνησης». Πριν λίγα χρόνια, ο όρος αυτός ήταν ξένος. Ξένιζε η χρήση της έννοιας της διακυβέρνησης στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο Γιώργος Παπαδημητρίου με την οξυδέρκεια και την τάση για την αναζήτηση του νέου και παράλληλα ουσιαστικού στον κόσμο των θεσμικών εννοιών αποδέχθηκε και ενσωμάτωσε στον επιστημονικό του λόγο την έννοια της δημοτικής διακυβέρνησης, ως το σύνολο των κανόνων που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία του συστήματος των αιρετών και συνεπώς οργάνων- φορέων της άμεσα νομιμοποιημένης στο εκλογικό σώμα πολιτικής εντολής, συμπεριλαμβανομένου μάλιστα και του εκλογικού συστήματος. Η αποδοχή της έννοιας της δημοτικής διακυβέρνησης αποτελεί εύλογη συνέπεια της θεωρίας της τοπικής δημοκρατίας. Τα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν είναι απλώς αιρετοί διοικητικοί υπάλληλοι, όπως για πολλά χρόνια, μας δίδασκε το διοικητικό δίκαιο, αλλά είναι φορείς πολιτικής εντολής, της εντολής που λαμβάνουν από το εκλογικό σώμα, στο πλαίσιο της κατάθεσης των πολιτικών τους προγραμμάτων. Συνεπώς ασκούν διοίκηση με ευρύ περιθώριο πολιτικών επιλογών, υλοποιώντας την πολιτική- προγραμματική στοχοθεσία που απορρέει από την πολιτική εντολή. Σχεδιάζουν την υλοποίηση του πολιτικού προγράμματος, κατευθύνουν και ηγούνται στην εφαρμογή του.
Με ανάλογη έμφαση προσεγγίζει ο Γιώργος Παπαδημητρίου και άλλες κρίσιμες πτυχές του συνταγματικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως είναι το περιεχόμενο και κυρίως η μεταφορά των αρμοδιοτήτων. Υπερασπίζεται ως κρίσιμη συνταγματική επιταγή την απόδοση των πόρων και των λειτουργικών μέσων για να ασκηθούν οι αρμοδιότητες. Η τοπική αυτοδιοίκηση για να είναι ουσιαστικό πεδίο πραγμάτωσης της δημοκρατικής αρχής πρέπει να έχει το μερίδιο που της αναλογεί στην πολιτική και διοικητική εξουσία. Να έχει συνεπώς αρμοδιότητες αλλά και την οργανωτική και λειτουργική ικανότητα να τις ασκήσει.
- Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Ολοκληρώνοντας, ας καταλήξουμε στα σημερινά και επίκαιρα.
Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη μία σημαντική μεταρρύθμιση. Οι διαστάσεις του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος ίσως την καθιστούν καθοριστική και ιστορική. Η ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση βρίσκεται πλέον ένα βήμα από την ουσιαστική ενσωμάτωση του κεκτημένου της ευρωπαϊκή τοπικής αυτοδιοίκησης. Η χώρα μας αποκτά επιτέλους δευτεροβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση σε περιφερειακό επίπεδο ενώ οι Δήμοι ανασυγκροτούνται και οργανώνονται σε νέα βάση. Στη σημερινή συγκυρία η διδασκαλία του Γιώργου Παπαδημητρίου για την τοπική δημοκρατία αποκτά νέα διάσταση, καθίσταται περισσότερο χρήσιμη, και η ανάδειξη των βασικών της πτυχών στην θεσμική και πολιτική ανάγνωση των νέων θεσμών είναι περισσότερο αναγκαία.
Η συγκρότηση των ισχυρών και αποτελεσματικών δήμων και των περιφερειών διαμορφώνει το οργανωτικό πεδίο για την ανασύνταξη του τοπικού και την διάπλαση του διατοπικού, περιφερειακού, πολιτικού συστήματος. Οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί εκσυγχρονίζονται στο μέτρο που βελτιώνεται η λειτουργικότητά τους και εισάγονται διαδικασίες πολιτικού ελέγχου επί της τοπικής εκτελεστικής λειτουργίας, της δημοτικής και της περιφερειακής. Παράλληλα με την λειτουργία των αντιπροσωπευτικών σωμάτων εισάγονται, πρωτόγνωροι για την ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση, θεσμοί διαβούλευσης και προστασίας του πολίτη από την κακοδιοίκηση.
Εάν οι αιρετοί αντιπρόσωποι των δημοτικών ή περιφερειακών κοινωνιών απαλλαγούν από την παθογένεια της καχυποψίας σε κάθε τι που μπορεί να φέρει τους πολίτες στις διαδικασίες αποφάσεων και από την άλλη πλευρά οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους στην πραγματική συμμετοχή με πρόταση, τότε το νέο πεδίο της τοπικής δημοκρατίας, αυτή η συνάρθρωση των αντιπροσωπευτικών θεσμών και των διαδικασιών διαβούλευσης και λογοδοσίας μπορεί να αναδειχθεί ένα πραγματικά γόνιμο περιβάλλον πολιτικής συμμετοχής ανάλογο με εκείνο που υποστήριξε με επιστημονικό και πολιτικό σθένος ο Γιώργος Παπαδημητρίου.
Εν των μεταξύ, στην άλλη όψη του νομίσματος, η διεύρυνση των ορίων της τοπικής κοινωνίας, ουσιαστικά η συνένωση πολλών μικρών ή μεγαλύτερων τοπικών κοινωνιών σε μία ευρύτατη χωρική μονάδα, τον νέο Δήμο, καθιστά αναπόφευκτη την απομάκρυνση του πολίτη- δημότη από τα κέντρα λήψης των αποφάσεων, καθιστά με άλλα λόγια την νέα δημοτική εξουσία, την αναμφίβολα ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη, περισσότερο απόμακρη. Αυτή η τοπική αυτοδιοίκηση δεν προσιδιάζει σε ότι ο Γιώργος Παπαδημητρίου αποκαλούσε πρωτοκύτταρο της δημοκρατίας. Είναι συνεπώς χρήσιμο να αναδείξουμε νέες συμμετοχικές λειτουργίες στην βάση, στο κύτταρο της μεγάλης ενότητας, που είναι το χωριό στην ύπαιθρο και η γειτονιά στις πόλεις. Το νέο θεσμικό πλαίσιο ανοίγει τον δρόμο αλλά δεν αρκεί ούτε επαρκεί για να κατοχυρώσει την φωνή των μικρών τοπικών κοινωνιών και να μετασχηματίσει τον μεγάλο και ισχυρό δήμο σε ένα ζωντανό οργανισμό επάλληλων και αλληλένδετων μικρών, καθημερινών και ενδιάμεσων συμμετοχικών λειτουργιών, εκείνων που δίνουν φωνή στην μικροκλίμακα του χωριού και της γειτονιάς και εμπεδώνουν την τοπική δημοκρατία ως συνάρθρωση της πολιτικής αντιπροσώπευσης και της άμεσης λαϊκής συμμετοχής. Χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια και επιμονή έτσι ώστε ο νέος μεγάλος δήμος να μπορεί να γίνει ένα ισχυρό λειτουργικό σύστημα αποτελούμενο από δυναμικά πρωτοκύτταρα της δημοκρατίας, τους συμμετοχικούς θεσμούς του χωριού και της γειτονιάς.
- ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ – ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
Υπό το πρίσμα αυτών των σκέψεων, αντί επιλόγου, αξίζει να αναζητήσουμε, με ένα βήμα παραπέρα, την επίκαιρη, μεστή και δυναμική θεώρηση των πραγμάτων στο πεδίο της νέα τοπικής διακυβέρνησης μέσα από τις θέσεις του Γιώργου Παπαδημητρίου για την έννοια και το περιεχόμενο της προοδευτικής διακυβέρνησης.
Η νέα δημοτική αυτοδιοίκηση ως πεδίο αναδιάταξης της τοπικής δημοκρατίας οφείλει να στοχεύει στην χρηστή διακυβέρνηση, να εγγυάται τη διαφάνεια με μοναδικό γνώμονα το τοπικό δημόσιο συμφέρον.
Οφείλει να είναι πεδίο διαφανούς διακυβέρνησης, δηλαδή να αποφασίζει υπό το φως της δημοσιότητας με απλές και κυρίως προσιτές στους πολίτες διαδικασίες. Να επιτρέπει την πρόσβαση των πολιτών στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων, να οργανώνει και κυρίως να λειτουργεί άψογα τις πιο αποδοτικές διαδικασίες λογοδοσίας και απόδοσης ευθύνης. Η διαφάνεια είναι προϋπόθεση της συμμετοχικής δημοκρατίας και χωρίς αυτήν οι οργανωμένοι στο όνομα της θεσμοί καθίσταται ψευδεπίγραφοι.
Η διαφάνεια όμως δεν έχει ουσία και νόημα ως διαδικασία συμμετοχής χωρίς αποτέλεσμα. Το αντίθετο, είναι η βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων των πολιτών αλλά και η κινητήρια δύναμη της αποτελεσματικότητας στην διακυβέρνηση.
Τα αποτελέσματα της διακυβέρνησης πρέπει να είναι μετρήσιμα και ορατά στους πολίτες, πρέπει να στοχεύουν στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και κυρίως να ενισχύουν και να διαφυλάσσουν την κοινωνική ισότητα και την αλληλεγγύη.
«Μία προοδευτική διακυβέρνηση πρέπει λοιπόν να είναι χρηστή, αποτελεσματική, κοινωνικά ευαίσθητη και συμμετοχική»
Σήμερα, στην νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης και της αποκέντρωσης χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε να ενστερνιστούμε, τόσο στην επιστημονική προσέγγιση της μεταρρύθμισης καθώς και στην πολιτική της διαχείριση, αυτές τις παρακαταθήκες της διδασκαλίας του Γιώργου Παπαδημητρίου, εκείνου που συνέβαλε καθοριστικά στην ωρίμανση ιδεών και θεσμικών πολιτικών, πάντοτε επίκαιρων και ρηξικέλευθων, επίμονα επικεντρωμένων στον άνθρωπο, στον πολίτη, στη δημοκρατία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου