ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΑΞΙΩΘΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ.

ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΗ ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ.

Άρθρο του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

τ, Δημαρχου Αυλώνος Ευβοίας

Το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» υπήρξε σχεδόν για μία δεκαετία η σοβαρότερη κοινωνική υπηρεσία που παρείχε η τοπική αυτοδιοίκηση στους ηλικιωμένους και τις ευπαθείς ομάδες των τοπικών κοινωνιών. Η υπηρεσία αυτή καταξιώθηκε στην συνείδηση των πολιτών και ανέδειξε με τον πιο ουσιαστικό τρόπο την κοινωνική φροντίδα ως το προνομιακό πεδίο της τοπικής αυτοδιοίκησης ανοίγοντας την προοπτική του τοπικού κοινωνικού κράτους με πρωταγωνιστές τους δήμους.

Όλα αυτά σε θεωρητικό επίπεδο. Στην πράξη η προσπάθεια των Κυβερνήσεων να επωφεληθούν αποκλειστικά και μόνο της χρηματοδότησης από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία, το Κοινωνικό εν προκειμένω, χωρίς να ασχοληθούν σοβαρά με την προοπτική των κοινωνικών προγραμμάτων μετά το πέρας των επιχορηγήσεων οδήγησε σε διαρκείς μεταβολές του θεσμικού πλαισίου του Προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι  αλλά πάντοτε με καθορισμένη ημερομηνία λήξεως. Έτσι σήμερα το Πρόγραμμα έχει περιέλθει σε δρόμους που όπως φαίνεται οδηγούν στην απαξίωση, την συρρίκνωση και τελικά στο άδοξο τέλος του.

 

Η εξασφάλιση της συνέχισης  της χρηματοδότησης έως το τέλος του 2011 με την ένταξή του στο ΕΣΠΑ  (Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» ως πράξη με τίτλο «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής μέσω παροχής κατ΄ οίκον υπηρεσιών φροντίδας σε εξαρτώμενα μέλη οικογενειών ανέργων και αναγνωρισμένα επαπειλούμενων με ανεργία εργαζομένων που ωφελούνται από ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», βλ. Εγκύκλιο 64/οικ.74903/30-12-2010 ΥΠ.ΕΣ.ΗΛ.Δ.) δεν αποτελεί την λύση για την οποία οι αρμόδιοι πρέπει να επιχαίρονται αλλά μία λύση που ήδη δείχνει την  απαισιόδοξη εξέλιξή του. Η σύνδεση του Προγράμματος  με την αντιμετώπιση της ανεργίας και η προϋπόθεση της κάρτας ανεργίας οδηγεί στην απένταξη μεγάλου αριθμού επωφελουμένων ηλικιωμένων, στην συρρίκνωση των επωφελουμένων, στην μείωση της χρηματοδότησης και στην αδυναμία να καλυφθούν οι δαπάνες της μισθοδοσίας του προσωπικού. Εάν μάλιστα ισχύσει το όριο των 50 τουλάχιστον επωφελουμένων ανά δομή τότε πολλές δομές, δηλαδή πολλές από τις ομάδες των τριών εργαζομένων ως ελάχιστο όριο για την ένταξη του πρώην δήμου στο πρόγραμμα, θα διαλυθούν και πολλές τοπικές κοινωνίες ιδίως στις απομακρυσμένες γωνιές της επαρχίας θα μείνουν χωρίς την προσφορά του Προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι.

Η κατάσταση γίνεται ακόμη δυσκολότερη επειδή η κοινωνία μας μαστίζεται από την κρίση και την επιβολή των αυστηρών δημοσιονομικών μέτρων. Η αιχμή του τοπικού κοινωνικού κράτους αφυδατώνεται. Πολλά νοικοκυριά που είχαν την πολυετή στήριξη του δήμου τους για την φροντίδα των ηλικιωμένων μελών τους και είχαν ρυθμίσει έτσι την οικογενειακή και επαγγελματική τους ζωή τώρα θα χρειαστεί να αναλάβουν επιπλέον υποχρεώσεις και οικονομικές και διάθεσης χρόνου. Στις μικρές τοπικές κοινωνίας, στα ξεχασμένα χωριά της πατρίδας μας που διαβιούν λίγοι ηλικιωμένοι κάτοικοι, το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» και οι εργαζόμενοί του ήταν το καθημερινό στήριγμα, η γέφυρα επικοινωνίας και εξυπηρέτησης προς ένα ακόμη απαξιωμένο σύστημα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, η αγορά των φαρμάκων, η συνταγογράφιση, η παρακολούθηση των ιατρικών εξετάσεων, η πρωτοβάθμια νοσηλευτική υποστήριξη ήταν υπηρεσίες που προσέφεραν, πολλές φορές ξεπερνώντας τα διαρκή μισθολογικά τους προβλήματα, οι εργαζόμενοι του Προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι». Μέσα από το πρόγραμμα ο κάθε δήμος, ιδιαίτερα της εκτός των πόλεων Ελλάδας, μπορούσε να παρέχει στοιχειωδώς την κοινωνική του φροντίδα στους πιο ευάλωτους κοινωνικά και οικονομικά δημότες του. Τώρα όλα αυτά ανατρέπονται.

Στο πρόγραμμα θα μείνουν όσοι έχουν μέλος της οικογένειάς τους με κάρτα ανεργίας. Κατά την λογική του νέου προγράμματος ενισχύεται ο άνεργος διαμέσου της παροχής σε αυτόν στήριξης για την φροντίδα του ηλικιωμένου ή ευπαθούς μέλους της οικογένειας. Φαίνεται σαν τέχνασμα και σίγουρα προμηνύει ότι ίσως είναι και το τελευταίο.

Η ΚΕΔΚΕ και διαμέσου αυτής η Aυτοδιοίκηση πρότεινε ως διαρκή λύση για την χρηματοδότηση και την μόνιμη ένταξη του προγράμματος στην δομή της τοπικής αυτοδιοίκησης την τριμερή χρηματοδότηση: Από το κράτος, τους δήμους και τα ασφαλιστικά ταμεία. Η πρόταση αυτή έχει ασφαλώς στέρεα λογική βάση. Διασφαλίζει την αποκεντρωμένη διάρθρωση του κράτους της κοινωνικής φροντίδας και αλληλεγγύης  και ταυτόχρονα καθιστά όλους τους εταίρους συνυπεύθυνους  για την βιωσιμότητά του.

Η κυβέρνηση προφανώς βρήκε την λύση της πρόσκαιρης χρηματοδότησης ως προτιμότερη σε αυτή την στιγμή της απόλυτης κρίσης. Δεν είναι πάντως η ρεαλιστικότερη και σε κάθε περίπτωση η πλέον κοινωνική δίκαιη και βιώσιμη. Το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι βαδίζει σταθερά στο τέλος του. Το τέλος θα αποτραπεί μόνο εάν ενταχθεί σε ένα σταθερό σύστημα χρηματοδότησης και ταυτόχρονα η κοινωνική υπηρεσία των δήμων ενταχθεί στο οργανόγραμμά τους ως μία εξίσου βασική υπηρεσία, όπως η τεχνική, η διοικητική οικονομική, κ.ο.κ. Η πρόταση της

ΚΕΔΚΕ είναι μία βάση για συζήτηση. Ο χρόνος που απομένει είναι ελάχιστος. Πρέπει τώρα να παρθούν αποφάσεις για τον σχεδιασμό του προγράμματος σε μόνιμη και σταθερή βάση.

Τέλος αξίζει να υπογραμμιστούν δύο ζητήματα.

 Πρώτον: οι εργαζόμενοι του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» έχουν προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στις τοπικές κοινωνίες, πολλές φορές εργάζονται για μήνες χωρίς να πληρωθούν, λόγω των δύσβατων διαδικασιών διαχείρισης των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων αλλά και τις αδυναμίας των δημοτικών επιχειρήσεων να ανταποκριθούν εγκαίρως και αποτελεσματικά στις διαδικασίες αυτές. Εν τούτοις κατά κανόνα προσφέρουν υπομένοντας. Δεν αξίζουν την απαξίωση του προγράμματος και την αποσιώπηση της έως τώρα αφοσίωσής τους στην κοινωνική φροντίδα.



Με τις εργαζόμενες της Δημοτικής Επιχείρισης Ανάπτυξης του Δήμου Αυλώνος
που στελέχωσαν την Δομή του Προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι για τον Δήμο Δυστίων



Δεύτερον: Το  πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι μία μεγάλη κατάκτηση για τις τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα της υπαίθρου. Οι δήμοι πρέπει να συμπεριλάβουν την κοινωνική υπηρεσία στους οργανισμούς τους και να στηρίξουν την ένταξη τους προγράμματος στην δομή τους. Να διεκδικήσουν αλλά και ταυτόχρονα να εξασφαλίσουν πόρους για την απρόσκοπτη συνέχισή του και πέρα από τις προϋποθέσεις που θέτει για το 2011 η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ. Η πρόταση για την τριμερή χρηματοδότηση πρέπει να ολοκληρωθεί σύντομα και να προωθηθεί ευθύς μόλις αναδειχθούν τα νέα συλλογικά όργανα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας. Η κοινωνία στηρίζει τις δομές και την αποστολή του προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι και απαιτεί την απρόσκοπτη και διαρκώς αναβαθμιζόμενη συνέχισή του. Είναι χρέος των δήμων να συνεχίσουν με κάθε θυσία.



Συνάντηση Εργασίας των εργαζομένων του Προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι και των δύο Δομών, για τον Δήμο Αυλώνος και τον Δήμο Δυστίων



Ως Δήμαρχος Αυλώνος Ευβοίας είχα την τιμή να οργανώσω το πρόγραμμα από τις πρώτες ημέρες της θητείας μου το 2003 ιδρύοντας την Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης η οποία διαχειρίστηκε για οκτώ χρόνια (2003-2010) δύο δομές, του Δήμου Αυλώνος και του Δήμου Δυστίων. Παρά τις δυσκολίες που προαναφέρω, με την αφοσιωμένη προσπάθεια της συνεργατιδός μου κ. Μ. Μπαϊρακτάρη στην διαχείριση των δομών και στην διαδικασία των χρηματοδοτήσεων, αλλά και την συνεπή και αφοσιωμένη προσφορά των δέκα συνολικά εργαζόμενων που στελέχωσαν τις δύο δομές, στηρίξαμε πάνω από διακόσιες οικογένειες επωφελούμενων συμπολιτών μας σε όλα τα χωριά των δύο δήμων. Ήταν μία από τις πλέον σημαντικές διοικητικές και πολιτικές εμπειρίες. Μετά λόγου γνώσεως λοιπόν μπορώ να υποστηρίξω ότι το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι πρέπει να παραμείνει και να αναβαθμιστεί. Είναι μία κατάκτηση αδιαπραγμάτευτη.