ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΜΕΤΑΒΑΣΗ: Η ΩΡΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ» Πτολεμαϊδα, 09-10 Ιουλίου 2012

Το συνέδριο, το οποίο διοργανώθηκε από το Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων Ελλάδος  (NEProM) στα πλαίσια της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης, έλαβε χώρα 9 και 10 Ιουλίου 2012 στην Πτολεμαϊδα. Στο συνέδριο παρευρέθηκαν 300 και πλέον συμμετέχοντες, αριθμός μη αναμενόμενος λόγω του εξειδικευμένου θέματος του. Στην διάρκεια του συνεδρίου αντηλλάγησαν απόψεις και εμπειρίες σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών πολιτικών της τοπικής αυτοδιοίκησης, εμπειρογνωμόνων, επιστημόνων και επιχειρηματιών. Οι αλλαγές στην ενεργειακή παραγωγή καθώς και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν το μέλλον για την ανάπτυξη της Ελλάδας. Προϋπόθεση ωστόσο είναι η εκτεταμένη αναδιάρθρωση και προσαρμογή του ελληνικού ενεργειακού τομέα.

Κύριος άξονας του συνεδρίου ήταν η ανταλλαγή τεχνογνωσίας με σκοπό την μεταφορά της  εμπειρίας  της Γερμανίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπου και κατέχει πρωτεύοντα ρόλο. Σημεία περαιτέρω συνεργασίας αποτελούν: η λήψη μέτρων κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, η προστασία του υδροφόρου ορίζοντα, και η επικέντρωση σε ενεργειακές εφαρμογές στην μετά-λιγνίτη εποχή στην Ελλάδα (κατ 'εκτίμηση εξάντληση αξιοποιήσιμων αποθεμάτων το 2050-2060). Για να αποφευχθεί η «σελινοποίηση» των περιοχών του Δικτύου ενεργειακών Δήμων κρίνεται απαραίτητη τόσο η επακόλουθη αποκατάσταση των περιοχών εξόρυξης όσο και η επικέντρωση σε „πράσινες δραστηριότητες “με κυρίαρχη αυτή της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Η Δυτική Μακεδονία είναι το ενεργειακό κέντρο στην Ελλάδα, ωστόσο εξακολουθεί να κατέχει από ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην χώρα. Ο μονοσήμαντος προσανατολισμός της οικονομίας της περιοχής στην παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη θεωρείται κρίσιμος ανασταλτικός παράγοντας για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της.  Η απαγκίστρωση από την μονομερή οικονομική ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μέσω της σταδιακής προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και την ανάπτυξης άλλων κλάδων όπως ο τουρισμός και η γεωργία οι οποίοι πλήττονται άμεσα λόγο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη. Αυτό απαιτεί τη βελτίωση των συνθηκών όσον αφορά τη χρηματοδότηση, το νομικό πλαίσιο και τις διοικητικές διαδικασίες.

Η πρωτοβουλία των δημάρχων σε τοπικό επίπεδο μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην αντιστάθμιση των υφιστάμενων θεσμικών ελλειμμάτων. Ανάλογη δράση απαιτείται  και από την κεντρική κυβέρνηση. Η αποκέντρωση του συστήματος λήψης αποφάσεων, η ευαισθητοποίηση των πολιτών καθώς και η αύξηση της συμμετοχής τους σε θέματα εξοικονόμηση ενέργειας, ΑΠΕ και περιβάλλοντος είναι επιθυμητή και απαραίτητη.

Όλοι οι συμμετέχοντες συμφωνούν ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση, και ελκυστικό περιβάλλον για επενδύσεις στις περιοχές του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων Ελλάδος. Γενικότερα  η επενδυτική στρατηγική της χώρας μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω και σ’αυτό θα μπορούσαν να συμβάλλουν αποφασιστικά και άλλες ομάδες δήμων.

Το ελληνικό νομικό σύστημα, διάγει κατά τη γνώμη των συμμετεχόντων περιόδους κρίσης, μια επανάσταση. Νομοθέτες έχουν ήδη εισαγάγει πολλές μεταρρυθμίσεις για τη νομική ασφάλεια του επιχειρηματία, τη φορολογία και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Μέτρα αναδιάρθρωσης είναι σε εξέλιξη και με μεγαλύτερη διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και επιτάχυνση των διαδικασιών. Δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία που προέκυψε από την κρίση, για να γίνει η Ελλάδα ελκυστική για επενδύσεις ώστε να προωθηθεί η οικονομική ανάκαμψη μέσω αυτών.

Από πολλά παραδείγματα στη Γερμανία διαφαίνεται ότι τα μέτρα για την μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν χρηματοδοτηθεί 100% από τις περιφέρειες και τους δήμους. Βάσει εκθέσεων που αφορούν σε καλές πρακτικές γερμανικών πόλεων και χωριών (Detmold, Wildpoldsried Allgäu), η κύρια προσοχή στρέφεται στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε μεγάλο αριθμό γερμανικών δήμων οι πολίτες έχουν την δυνατότητα άμεσης συμμετοχής τους σε επένδυσης  κατασκευή φωτοβολταϊκών συστημάτων και αιολικών πάρκων. Δήμοι μπορούν να ενθαρρύνουν αυτή την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη και τη σταδιακή στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η αειφόρος ενεργειακή πολιτική είναι μία πρόκληση για τους Ενεργειακούς Δήμους στην Ελλάδα που θέλουν να την ενισχύσουν με τη δικτύωση και διασύνδεση τους με ανάλογες ενεργειακές περιοχές στην ΕΕ .Το Συνέδριο χαιρέτισε την εκδήλωση ενδιαφέροντος της ενεργειακής περιοχής Lausitz, που παρουσιάζει παρόμοια χαρακτηριστικά με τους ελληνικούς Ενεργειακούς Δήμους να αναπτύξει στενότερες σχέσεις με στόχο την ανταλλαγή εμπειριών.

Οι συμμετέχοντες ευχαρίστησαν όλους τους διοργανωτές για την επιτυχημένη διοργάνωση και το πολιτικό ίδρυμα Friedrich-Ebert-Stiftung για τη συγχρηματοδότηση του συνεδρίου η συμβολή του οποίου έχει αναγνωριστεί ως ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας γενικότερης στρατηγικής για την περιοχή. Το επόμενο βήμα του Δικτύου των Ενεργειακών Δήμων θα είναι η διοργάνωση μιας ευρωπαϊκή διάσκεψης με στόχο την προώθηση συγκεκριμένων επενδυτικών ευκαιριών στην περιοχή.

Το Δίκτυο ενεργειακών Δήμων είναι σε διαρκή επαφή με έγκριτους οργανισμούς και φορείς στην Γερμανία με σκοπό την δημιουργία οδηγού επενδυτικών ευκαιριών στην περιοχή που θα στοχεύει τόσο στην γερμανική αλλά και γενικότερα στην Ευρωπαϊκή αγορά.

Τα αποτελέσματα του συνεδρίου καθώς και παρατηρήσεις που αφορούν στην βελτίωση του διοικητικού αλλά και του νομικού πλαισίου ώστε να βελτιωθεί το επενδυτικό περιβάλλων στην περιοχή του Δικτύου των Ενεργειακών Δήμων αλλά και γενικότερα θα διαβιβαστούν από το Δίκτυο στην κεντρική κυβέρνηση την Ελλάδος.