ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ. ΥΠΑΡΧΕΙ; ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ;

Άρθρο του Θανάση Ξηρού

Δ.Ν. Πρώην Γ.Γ. Υπουργείου Εσωτερικών

Δημοσιεύθηκε 10.1.2013 στην εφημερίδα «6 Μέρες»

1. Τις πρόσφατες κινητοποιήσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση κράτησαν ζωντανές οι διαδοχικές συμπληρώσεις της νομοθεσίας για τη διαθεσιμότητα, αποκαλυπτικές προχειρότητας στην αντιμετώπιση μιας αφελούς (ή μήπως όχι;) πολιτικής δέσμευσης αναρμόδιων ήδη από το δεύτερο Μνημόνιο. Αν και το μέτρο αφορά προνομιακά δημοτικούς υπαλλήλους, το Υπουργείο Εσωτερικών προτίμησε να μείνει μακριά και να παρατηρεί σιωπηλά. Με προφανή πολιτική υστεροβουλία κρύφτηκε πίσω από τον «κυβερνητικό πατριωτισμό» του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης.

Η εξέλιξη συμπλήρωσε την προκλητική θεσμικά εκχώρηση της αρμοδιότητας στα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι «διαπραγματεύσεις» με την τρόϊκα αφέθηκαν φοβικά στον Υπουργό Οικονομικών. Ίσως, γι’ αυτό, οι δανειστές πήραν ό,τι εξαρχής ζήτησαν. Πρόκειται για γνωστή πρακτική που εγκαινίασε ο τελευταίος Υφυπουργός Εσωτερικών, επιτρέποντας στους συνεργάτες του τότε Αντιπροέδρου να αποφασίζουν ελεύθερα ερήμην του Υπουργείου. Παράδειγμα, συγκριτικά το λιγότερο επικίνδυνο, η άκριτη μείωση των απασχολουμένων σε ανταποδοτικές υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων για το 2012, τόση που οδηγούσε νομοτελειακά και άμεσα στην παροχή τους από ιδιώτες. Ανατράπηκε την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή με πρωτοβουλία κάποιων «ρομαντικών».  

2. Μετά την απώλεια στην πράξη της συνταγματικής αρμοδιότητας στο προσωπικό και τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, προβάλλει επιτακτικά το ερώτημα, εάν υπάρχει πλέον Υπουργείο Εσωτερικών. Απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο με την προσφυγή στα πρόσφατα πεπραγμένα του. Ο επικεφαλής της πολιτικής του ηγεσίας επιχείρησε πριν από λίγες εβδομάδες σε Κυριακάτικη εφημερίδα τον πρώτο απολογισμό της θητείας του.

Υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι θεσμοθέτησε το Παρατηρητήριο των ΟΤΑ για να εξασφαλιστεί η οικονομική τους αυτοτέλεια, λησμονώντας ότι πρόκειται για, συνταγματικά τουλάχιστον αμφιλεγόμενη, «παραμόρφωση» της λειτουργούσας προ πολλού Ελεγκτικής Επιτροπής. Ότι απέτρεψε την οικονομική κατάρρευση 73 δήμων, θα ακριβολογούσε, εάν έλεγε πως τη μετέθεσε, τεχνηέντως, στο μέλλον. Ότι ρύθμισε τη μεταφορά των μαθητών, γυρνώντας όμως το ρολόι πίσω στην εποχή πριν από τον Καλλικράτη. Ότι παρέτεινε το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», ακολουθώντας προφανώς την «πεπατημένη» για να βρει το πρόβλημα σε μερικούς μήνες άλυτο ο επόμενος Υπουργός. Ότι διέθεσε πιστώσεις για προνοιακά επιδόματα οφειλόμενα από τον Φεβρουάριο, ξεχνώντας ότι για το πρώτο δίμηνο του έτους καταβλήθηκαν μόλις τον Ιούνιο, λόγω της απογραφής των δικαιούχων.

Σε αυτά πρέπει να προστεθούν η αναβίωση των προκαταβολών σε δήμους από τους ΚΑΠ, με επιλογή χωρίς κριτήρια, και, βέβαια, όσα υπέστη ο «νόμος Ραγκούση». Χωρίς να έχει εκδοθεί η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας και με βάση μόνον διαρροές των διαδρόμων, η γραπτή υπόδειξη του Γενικού Γραμματέα της κυβέρνησης, με εντολή του Πρωθυπουργού(;), για άμεση τροποποίηση και η εγκύκλιος του Αναπληρωτή Υπουργού για «πάγωμα» των ρυθμίσεών του αποκαλύπτουν θεσμική προχειρότητα και τυφλή υποταγή σε μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Ο εξαναγκασμός σε, άνευ όρων, αναδίπλωση μετά τις αντιδράσεις των κυβερνητικών εταίρων, λόγω της θέσης του πρώτου και, αντίστοιχα, της προηγούμενης ιδιότητας του δεύτερου, τους εκθέτει ακόμη περισσότερο.

3. Κατόπιν αυτών, πρέπει να συμφωνήσουμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών υπάρχει. Ωστόσο προφανώς δεν θα χρειάζεται για πολύ, εάν συνεχίσει να λειτουργεί φοβικά, να εκχωρεί πρόθυμα αρμοδιότητές του και να υποτάσσεται στις απαιτήσεις φορέων, προσώπων και πολιτικών. Εάν δεν αναλάβει νομοθετικές πρωτοβουλίες στη θεσμική ύλη που διαχειρίζεται παραδοσιακά και προνομιακά. Ο Υπουργός έχει στα χέρια του ήδη από τον Ιούνιο ώριμο προσχέδιο για το πολιτικό χρήμα και σχετικές προτάσεις από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, καθώς επίσης έτοιμο σχέδιο νόμου για νέο εκλογικό σύστημα στα πρότυπα του γερμανικού. Αναμένονται από αυτόν, επιτέλους, απτά δείγματα γραφής.

Υπουργείο Εσωτερικών δεν θα χρειάζεται για πολύ, εάν εξακολουθήσουν να παραμένουν αδρανείς, έξι μήνες μετά τη σύστασή τους, με ευθύνη και του Γενικού Γραμματέα, οι τρεις επιτροπές για την επεξεργασία σύγχρονων Κωδίκων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Εάν, τέλος, δεν γίνουν σοβαρά βήματα στην εφαρμογή του Καλλικράτη, ξεκινώντας, αύριο κιόλας, με το διορισμό των Ελεγκτών Νομιμότητας. Οι σχετικές πράξεις βρίσκονται κλειδωμένες σε συρτάρι του 7ου ορόφου της Σταδίου επί ένα σχεδόν χρόνο! Σε κάθε περίπτωση, το Υπουργείο δεν χρειάζεται για να λειτουργήσει την προκλητικά πολυτελή στελέχωσή του, με δύο Υπουργούς, τρεις Γενικούς Γραμματείς και μετακλητούς που ξεπερνούν τους τριάντα. Το χειρότερο προηγούμενο της κυβέρνησης Παπαδήμου δεν αποτελεί ασφαλώς πειστικό αντίλογο.