ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΚΕΔΕ ΣΤΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ, ιΩΑΝΝΙΝΑ, 30-31 ΜΑΙΟΥ

Εισηγητής Νίκος Παπαγγελής, Δήμαρχος Λιβαδειάς, Πρόεδρος  επιτροπής Θεσμών ΚΕΔΕ

Η αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ για την σωστή διαχείριση των θεμάτων της τοπικής κοινωνίας. Τα προβλήματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπη η κοινωνία απαιτούν ένα εξελισσόμενο σύστημα διακυβέρνησης, το οποίο μαζί με μία αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να οικοδομηθεί με ευεργετικά αποτελέσματα για τους πολίτες.

Η αποτελεσματική διακυβέρνηση αποκτά αξία ως μέσο εκπλήρωσης των διαφόρων αναγκών και στόχων, συνδυάζοντας τις εθνικές πολιτικές με τις τοπικές συνθήκες και ανάγκες, προωθώντας προτάσεις - θέσεις και καινοτομίες σε τοπικό επίπεδο.

Μία αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση προϋποθέτει τοπικές επιλογές. Προϋποθέτει τοπικές αρχές ικανές να αντεπεξέλθουν σε συγκεκριμένα προβλήματα, να λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές συνθήκες, να προωθούν προγράμματα και καινοτομίες, στηρίζοντας την ύπαρξη της πολυφωνίας στο σύστημα διακυβέρνησης. Αποτελεί βέβαια, αυτονόητη αρχή ότι η αποτελεσματική Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ευημερία της περιφέρειας, έχοντας στη διάθεσή της τις αρμοδιότητες αλλά και τους απαραίτητους πόρους για να τις ασκήσει. Πρέπει να επιζητεί τη μέγιστη αποτελεσματικότητα η οποία όμως απαιτείται να έχει εξελισσόμενο χαρακτήρα.

Έτσι λοιπόν αποτελεί άμεση προτεραιότητα να συγκεκριμενοποιηθούν οι σχέσεις Κεντρικής Κυβέρνησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνυπολογίζοντας το τεράστιο πλέον πρόβλημα της  χρηματοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Από την εφαρμογή του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» και μέχρι σήμερα γίνεται διαρκής προσπάθεια βελτίωσης θεσμικών θεμάτων που, ενδεικτικά, οι κυριότερες ρυθμίσεις συμπεριλήφθηκαν στους νόμους:

•                    Ν. 4038/12: επείγουσες ρυθμίσεις που αφορούν την εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου πλαισίου στήριξης (ρυθμίσεις για την εξυγίανση των οικονομικών των Δήμων. Καθορισμός των κριτηρίων της ΣΑΤΑ με ΚΥΑ μετά από γνώμη της ΚΕΔΕ)

•                    Ν.4039/12: για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς (Αρμοδιότητα των Δήμων για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς)

•                    Ν.4042/12 : ποινική προστασία του περιβάλλοντος (ρύθμιση αυθαιρέτων, εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων, ΦΟΔΣΑ)

•                    Ν.4047/12: Μεσοπρόθεσμο και συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, βαθμολόγιο, μισθολόγιο εφεδρεία (τροποποιήσεις – συμπληρώσεις του Ν.4024/11)

•                    Ν.4049/12: με αντικείμενο τη βία στα γήπεδα και πρόβλεψη διάταξης σχετικά με την παραχώρηση κατά κυριότητα ή χρήση αθλητικών εγκαταστάσεων στους ΟΤΑ

•                    Ν.4051/12 : συνταξιοδοτικές και άλλες ρυθμίσεις (μείωση αριθμού αντιδημάρχων)

•                    Ν. 4052/12: (χορήγηση αρμοδιότητας για τον αγροτικό τομέα στα ΚΕΠ)

•                    Ν.4053/12: (τροποποιήσεις στο Ν.3669/08 για τις προϋποθέσεις εφαρμογής της ανάθεσης δημοσίων έργων & για θέματα μεταφοράς μαθητών)

•                    Ν.4056/12: (ρυθμίσεις θεμάτων για τη χορήγηση αρμοδιότητας στους Δήμους κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, καθώς και της αρμοδιότητας ανεπιτήρητων παραγωγικών ζώων)

•                    Ν.4061/12: (παραχώρηση ακινήτων στους ΟΤΑ – εκμίσθωση λατομείων)

•                    Ν.4071/12: «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση….». Ο νόμος αυτός περιέχει πολλές διατάξεις που τροποποιούν και συμπληρώνουν τον «Καλλικράτη», όπως θα αναλυθούν στη συνέχεια

•                    Ν.4093/12: Εφαρμογή του Ν. 4046/2012 και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016, στον οποίο συμπεριλήφθηκαν ρυθμίσεις  συνταξιοδοτικών θεμάτων, μισθολογικών θεμάτων, καταστατικής θέσης αιρετών (άδειες, ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά), υπαγωγή των νπιδ του δημοσίου και των ΟΤΑ στις διατάξεις του ενιαίου μισθολογίου και βαθμολογίου του Ν.4024/11, θέματα Παρατηρητηρίου Τ.Α.

•                    Ν. 4144/13: [θέματα ληξιαρχείων, θέματα καταστατικής θέσης αιρετών (τακτοποίηση των ασφαλιστικών των προέδρων Δημοτικών Συμβουλίων και Αντιδημάρχων)]    

•                    Ν.4147/13: Κύρωση ΠΝΠ 31.12.12 με κυριότερες διατάξεις που αφορούν: παράταση προθεσμίας αποπληρωμής δανείων από το ΤΠ&Δ έως 30.6.2013   Προγράμματος ΑΚΣΙΑ, θέματα του άρθρου 93 «Καλλικράτη» περί αντιμισθίας  άμισθων αντιδημάρχων και νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων, παρατάσεις που αφορούν στη συγχώνευση των ΔΕΥΑ, στο Πρόγραμμα «Θησέας», στη συγχώνευση των ΦΟΔΣΑ, στην προθεσμία συμψηφισμού οφειλών Δήμων, θέματα σχετικά με τη συστατική πράξη των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, η οποία επέχει θέση άδειας ίδρυσης μέχρι 31.12.14, θέματα απογραφής (οικονομικά μέρους Η΄ του Ν. 3852/10 και υπολογισμός αντιμισθίας αιρετών, ζητήματα για τα οποία  τα αποτελέσματα της απογραφής επέρχονται από το  επόμενο οικονομικό έτος και οι επόμενες εκλογές για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών θα διεξαχθούν με βάση τα αποτελέσματα της εν λόγω απογραφής), καθώς και ρύθμιση θεμάτων συμβάσεων ορισμένου χρόνου και έργου.   

•                    Π.Δ. 7/2013: (καθορισμός γνωμοδοτικών οργάνων σε θέματα έργων, μελετών και υπηρεσιών)

•                    Ν. 4152/13: (θέματα ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών, λαϊκές αγορές και κατάργηση θέσεων νπιδ).

Χάρις στην επιστημονική τεκμηρίωση των προτάσεών μας και τη συστηματική διεκδίκηση και προβολή τους, πετύχαμε την επίλυση πολλών θεσμικών θεμάτων λειτουργίας των δήμων μεταξύ των οποίων, κυρίως, είναι τα εξής:

Την άρση του επαγγελματικού ασυμβίβαστου των δημάρχων με αποτέλεσμα να υπάρχει δυνατότητα άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας κατά την διάρκεια της θητείας τους

Την τροποποίηση των διατάξεων του ν.3870/2010 που αφορά στην χρηματοδότηση των συνδυασμών και στα πρόστιμα με σημαντική μείωση των προστίμων

Την χορήγηση αντιμισθίας στους άμισθους αντιδημάρχους και τους αντιδημάρχους των 10 νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων, με επιβάρυνση του προϋπολογισμού του οικείου δήμου 

Την μείωση του εργολαβικού οφέλους για έργα των δήμων από 28% σε 18%

Την παράταση της διάρκειας:

(α) ολοκλήρωσης της διαδικασίας συγχώνευσης των ΔΕΥΑ μέχρι 31.12.2014

(β) του Προγράμματος «ΘΗΣΕΑΣ» μέχρι 31.12.2014

(γ) για την ολοκλήρωση συγχώνευσης των ΦΟΣΔΑ έως 31.12.2013

(δ) για τον συμψηφισμό των οφειλών των Δήμων έως 30.6.2013

Την αύξηση του ορίου από 100.000€ σε 200.000€ για τον προσυμβατικό έλεγχο στους δήμους

Την αύξηση του ορίου σε 5.000€ για τον προληπτικό έλεγχο δαπανών των δήμων

Το θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση κοινωνικών παντοπωλείων

Την επέκταση διατάξεων άρθρου 93 του Ν.3852/2010 «Καλλικράτη» για  δυνατότητα απόσπασης & μετάταξης και για τα μέλη και  τους εκπροσώπους των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων

Για τις δημοτικές επιχειρήσεις: την απαλλαγή από πρόσθετους φόρους και επιβαρύνσεις των επιχειρήσεων και την ανάληψη οικονομικών τους υποχρεώσεων από τους OTA  που τις έχουν συστήσει

Τροποποίηση της διάταξης του άρθρου 236 του ν. 3852/2010 και πλέον για να εκπέσει ή να τεθεί σε αργία αιρετός λόγω καταδίκης για παράβαση καθήκοντος, απαιτείται να διαπιστωθεί ότι κατά την διάπραξη του αδικήματος προξενείται οικονομική βλάβη στον δήμο.

Την επέκταση της αρμοδιότητας των ΔΕΥΑ σε όλη την έκταση του «Καλλικρατικού» Δήμου   

Επίσης στο Ν.4071/12: «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση….» πολλές διατάξεις που τροποποιούν και συμπληρώνουν τον «Καλλικράτη» συμπεριλήφθηκαν μετά από συνεργασία της ΚΕΔΕ με το ΥΠ.ΕΣ. Κυριότερα θέματα που ρυθμίζονται στο νόμο αυτόν: Διατάξεις για το Πρόγραμμα ΑΚΣΙΑ, θέματα καταστατικής θέσης αιρετών, θέματα δημοτικών επιχειρήσεων και ΔΕΥΑ και διετών προγραμμάτων δράσης, κοινωνικά παντοπωλεία, θέματα αρμοδιοτήτων, οικονομικά θέματα (ρύθμιση οφειλών), θέματα προσωπικού, θέματα διοίκησης και λειτουργίας ΦΟΔΣΑ, θέματα μετακίνησης προσωπικού ΚΕΠ, τροποποίηση της διάταξης, ώστε Πρόεδρος της Δημοτικής  Κοινότητας ορίζεται ο υποψήφιος του συνδυασμού της πλειοψηφίας

 Επίσης, πήραμε πρωτοβουλίες και πραγματοποιήσαμε τις ακόλουθες δράσεις που αναδεικνύουν και διευρύνουν το ρόλο των Δήμων:

             Συνεχής υποστήριξη των αιρετών και στελεχών των Δήμων, είτε με γνωμοδοτήσεις, είτε συγκεντρώνοντας ερωτήματα και προβλήματα, για τα οποία αναζητούμε απαντήσεις και λύσεις σε συνεργασία με το ΥΠΕΣ και άλλα συναρμόδια Υπουργεία.

             Διαρκής συνεργασία των Προεδρείων και στελεχών των Επιτροπών Θεσμών & Οικονομικών της ΚΕΔΕ με υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΕΣ (άτυπη ομάδα διοίκησης έργου – ΟΔΕ) για την επίλυση θεμάτων και τη σύνταξη νομοθετικών διατάξεων, που καταφέραμε να συμπεριλάβουμε στους παραπάνω νόμους.

             Ενεργοποίηση της τριμερούς Επιτροπής μεταξύ ΥΠΕΣ,  Ελεγκτικού Συνεδρίου & ΚΕΔΕ για την επίλυση θεμάτων προληπτικού ελέγχου δαπανών δήμων. Συναντήσεις στο γραφείο του Προέδρου του ΕΣ με συγκεκριμένη ατζέντα.

             Διοργάνωση ημερίδας με θέμα: «Διαφάνεια – Αποτελεσματικότητα – Δικαιοσύνη στην Τ.Α.», με συμμετοχή ανώτατων δικαστικών λειτουργών όλων των Δικαστηρίων και Προέδρων Ανεξάρτητων Αρχών, για την ανάδειξη ζητημάτων ποινικών και πειθαρχικών διώξεων και αργίας αιρετών.

Διεκδικούμε επίσης:

             Την εκπόνηση του ενιαίου Κώδικα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης

             Τη σύσταση ενός εσωτερικού ελεγκτικού μηχανισμού (προληπτικού ελέγχου)  σε όλους  τους  δήμους

             Την κωδικοποίηση και οριστική επίλυση όλων των θεμάτων καταστατικής θέσης των αιρετών, ώστε να ρυθμιστούν με σαφήνεια όλα τα θέματα που αφορούν στο μισθολογικό καθεστώς τους, στις ειδικές άδειες για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, σε θέματα ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά και χορηγίας, που λόγω της πληθώρας των διατάξεων, τροποποιήσεων και συμπληρώσεων μετά τα άρθρα 92 και 93 του «Καλλικράτη» υπάρχει ένα ασαφές θεσμικό πλαίσιο επί των συγκεκριμένων θεμάτων

             Την έκδοση των π.δ/των και κανονιστικών αποφάσεων που προβλέπονται από τον «Καλλικράτη»

             Την πλήρη καταγραφή των πρόσθετων αρμοδιοτήτων των δήμων με προσωπικό και αντίστοιχους πόρους

             Την κωδικοποίηση των διατάξεων περί προσωπικού δήμων μετά την εφαρμογή και των νέων διατάξεων περί μισθολογίου, βαθμολογικής εξέλιξης και πειθαρχικών ρυθμίσεων.

             Τη συνέχιση του έργου της κοινής ΟΔΕ με το ΥΠ.ΕΣ για τα θεσμικά ζητήματα των δήμων.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

Με την εφαρμογή του «Καλλικράτη» έχουν μεταφερθεί ήδη εκατοντάδες αρμοδιότητες στην πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση και προβλέπονταν να μεταφερθούν από 1/1/2013 και άλλες.

Οι διατάξεις του άρθρου 1 του Ν. 4147/2013 που κύρωσε την από 31/12/2012 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, προβλέπουν ότι με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, του Υπουργού Οικονομικών (για ζητήματα αρμοδιότητάς του), καθώς και κάθε άλλου καθ΄ ύλην αρμόδιου Υπουργού, μετά από γνώμη της ΚΕΔΕ, καθορίζεται ο χρόνος άσκησης των πρόσθετων αρμοδιοτήτων των άρθρων 94,95,204 και 206 του «Καλλικράτη» (που έπρεπε να έχουν μεταβιβαστεί).

Εμείς (η Τ.Α.) δεν αρνούμαστε να αναλάβουμε τις εν λόγω αρμοδιότητες.

Εάν όμως δεν μεταβιβαστούν μαζί με τις αρμοδιότητες και το αναγκαίο προσωπικό, που σήμερα υπηρετεί στις υπηρεσίες που θα μεταφερθούν, καθώς και οι πόροι, τα προβλήματα θα είναι πολλά και δύσκολα.

Και τα προβλήματα για το εκσυγχρονισμό γενικότερα της αυτοδιοίκησης δεν είναι δυνατό να λυθούν μόνο με αλλαγές στις πολιτικές και οργανωτικές δομές. Η κύρια διαπίστωση είναι ότι πρέπει να μεταφερθούν οι αρμοδιότητες με πόρους και προσωπικό.

Πρέπει να αντιληφθεί και η Κυβέρνηση ότι δεν αρνούμαστε την άσκηση των αρμοδιοτήτων αλλά ότι ζητάμε να αναδιαρθρώσει ολόκληρο το διοικητικό σύστημα, ξεκινώντας από το κεντρικό επίπεδο.

Αυτό πρέπει να αποκτήσει χαρακτήρα συντονισμένης διοίκησης και να μην είναι απλά ένα άθροισμα υπουργείων που μερικές φορές γίνονται αυτονομημένα κέντρα αποφάσεων.

ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

Συχνά οι Κυβερνήσεις αλλά και οι Ελεγκτικοί Μηχανισμοί απαξιώνουν την αυτοδιοίκηση, θεωρώντας ότι η πλειονότητα των περιπτώσεων χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργίες, διαφθορά και μια νοοτροπία διοίκησης προσηλωμένη στα προσωπικά συμφέροντα των αιρετών και όχι στα συμφέροντα των πολιτών, καθώς και από σχεδιασμό πολιτικών με γνώμονα τις απαιτήσεις των αιρετών και όχι των πολιτών.

Όλοι μας γινόμαστε τελευταία μάρτυρες μιας κατάστασης που δεν αρμόζει στην αυτοδιοίκηση. Γινόμαστε μάρτυρες εκθέσεων, από τους έντεκα τον αριθμό Ελεγκτικούς Μηχανισμούς, που δίνονται στη δημοσιότητα και οι οποίοι κυρίως αναδεικνύουν, με δυσανάλογα υπερμεγέθη τρόπο, τα αρνητικά στοιχεία και δεν αναφέρονται στα θετικά.

Επίσης, δεν γίνεται καμία σύγκριση με προηγούμενες εκθέσεις, από τις οποίες προκύπτει η βελτίωση της λειτουργίας των ΟΤΑ.

Για να βοηθηθεί η Τ.Α. στην παραπέρα λειτουργία της και να μην αποτελεί πηγή γενικευμένης διαπόμπευσης, όπως σήμερα, ζητάμε το τελικό πόρισμα των σχετικών εκθέσεων να είναι διατυπωμένο προς την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή να παρουσιάζονται τα συγκριτικά στοιχεία που προκύπτουν από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, από τα οποία θα προκύπτει η βελτίωση της λειτουργίας της Τ.Α. μέσα από τις υποδείξεις και παρεμβάσεις των μηχανισμών αυτών, που ο ρόλος τους – εκτός από ελεγκτικός είναι και εκπαιδευτικός .

Η εμπειρία που έχουμε αποκτήσει ως ΚΕΔΕ από τη συνεργασία μας με το Υπουργείο Εσωτερικών και το Ελεγκτικό Συνέδριο, αποδεικνύει τα ακόλουθα:

Η συνεργασία ΥΠΕΣ -  Ελεγκτικού Συνεδρίου – ΚΕΔΕ  βοήθησε στο συντονισμό της ελεγκτικής λειτουργίας, μέσω της ομογενοποίησης των αποφάσεων των ελεγκτικών οργάνων. Είμαστε σε καλό δρόμο χάρη στη συνεργασία αυτή.

Διαπιστώσαμε ότι πολλά προβλήματα στους Δήμους δεν δημιουργούνται από συνειδητή παράκαμψη της νομοθεσίας, αλλά από προβλήματα της ίδιας της νομοθεσίας και της νομολογίας (πολυπλοκότητα και έλλειψη κωδικοποίησης) και από οργανωτικά προβλήματα (έλλειψη προσωπικού, εξοπλισμού, οργάνωσης κτλ.).

Πέραν των άλλων, με βάση τα ανωτέρω συμπεράσματα, αναλάβαμε μαζί με το Υπουργείο Εσωτερικών να προωθήσουμε την επίλυση των προβλημάτων, τροποποιώντας και βελτιώνοντας τη νομοθεσία και αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας των Δήμων, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Διοικητική Μεταρρύθμιση».

Η εμπειρία μας αυτή δείχνει ότι η θεσμοποίηση της συνεργασίας της Πολιτείας (μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών), των Ελεγκτικών Θεσμών και του Συλλογικού Οργάνου των Δήμων (ΚΕΔΕ) μπορεί να γίνει ο καταλύτης για την ουσιαστική αντιμετώπιση των προβλημάτων, την αναβάθμιση της Τ.Α. και την αλλαγή του κλίματος, προς όφελος τελικά του κράτους δικαίου και της αποτελεσματικής εξυπηρέτησης των πολιτών.

Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις, η γνώμη μας είναι ότι θα πρέπει, για την επίτευξη του στόχου της αποτελεσματικής λειτουργίας των ΟΤΑ, που είναι και το ποθούμενο αποτέλεσμα, να περιοριστούν οι Ελεγκτικοί Μηχανισμοί, πράγμα που έχει ζητηθεί και σε προηγούμενο Συνέδριο, σε έναν Ενιαίο Φορέα που θα αποτελεί Ανεξάρτητη Αρχή απαλλαγμένη από κρατικές παρεμβάσεις, η οποία θα έχει επαρκή επιστημονική στελέχωση με εμπειρία και η οποία θα διεξάγει αξιόπιστους ελέγχους , που θα πρέπει να περατώνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ειδικότερα θα πρέπει να προβλεφθεί καθιέρωση Ανεξάρτητης δημόσιας αρχής για την άσκηση της διοικητικής εποπτείας των  ΟΤΑ και την ενοποίηση των κάθε φύσης ελέγχων. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην  οργάνωση ενιαίας  ειδικής διαδικασίας προληπτικού και κατασταλτικού ελέγχου των  ΟΤΑ, στην οποία χρήσιμη θα ήταν η προηγούμενη σύμφωνη γνώμη συμβουλευτικής επιτροπής όπου θα εκπροσωπούνται υποχρεωτικά και κατά περίπτωση οι δύο βαθμοί της αυτοδιοίκησης.

Η ανάγκη σύστασης ενός τέτοιου ελεγκτικού μηχανισμού προέκυψε και κατά τις εργασίες της Ημερίδας που οργάνωσε η ΚΕΔΕ με θέμα «Αποτελεσματικότητα – Διαφάνεια & Δικαιοσύνη στην Τοπική Αυτοδιοίκηση», στην οποία εκλήθησαν και συμμετείχαν ανώτεροι Δικαστικοί Λειτουργοί όλων των Δικαστηρίων της χώρας και εκπρόσωποι των Ανεξάρτητων Αρχών, η οποία είχε τεράστια επιτυχία, αφού έγινε μια αναλυτική συζήτηση και αναπτύχθηκε διάλογος σχετικά με τα θέματα που προκύπτουν κατά τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών των δήμων αλλά και τα θέματα που προκύπτουν από την ποινική και πειθαρχική δίωξη των αιρετών. 

Κατά τις εργασίες της ημερίδας αναδείχθηκαν τα εξής θέματα:

Οι Ελεγκτικές Αρχές που έχουν θεσμοθετηθεί για να ασκούν τον έλεγχο στη νομιμότητα και τη διαφάνεια των πράξεων των ΟΤΑ, ξεπερνούν τις 11, ενώ έχουν αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες, σύγχυση αρμοδιοτήτων, όμοια στοχοθεσία και απίστευτη γραφειοκρατική διαδικασία. Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι, αντί να εισφέρουν θετικό αποτέλεσμα, στην πράξη αποτελούν τροχοπέδη στη διαχείριση των οξυμένων προβλημάτων και στην αποτελεσματικότητα της διοικητικής δράσης.

Η ΚΕΔΕ δηλώνει ανοιχτή στους ελέγχους, αλλά όχι στην εκ των προτέρων καχυποψία σε βάρος των αιρετών.

Η ΚΕΔΕ διατύπωσε ότι θα πρέπει η ποινική δικαιοσύνη να εκδικάζει τάχιστα τις υποθέσεις των αιρετών, διότι αυτοί οδηγούνται με παραπομπή σε υποδικία που διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα και εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις τίθενται σε αργία, να διαπερνούν το μεγαλύτερο μέρος της θητείας τους, για την οποία έχουν εκλεγεί, στο περιθώριο με κίνδυνο, όταν πλέον έχουν αθωωθεί, να έχει παρέλθει και η δημοτική περίοδος.

Τέλος, η ΚΕΔΕ, στα πλαίσια της Ημερίδας κάλεσε την Κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλίες, εν όψει τους Συνταγματικής Αναθεώρησης, για ένα μεγάλο κοινωνικό και πολιτικό διάλογο για τα ζητήματα αυτά, πριν οι αντιδημοκρατικές φωνές και κορώνες γίνουν ισχυρές και δώσουν τον τόνο στην εξέλιξη τους πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής τους πατρίδας τους.

ΟΓΑ – ΕΛΓΑ

Ένα άλλο θέμα που τους απασχολεί σε κάθε Συνέδριο, και όχι μόνο, αλλά δεν έχει ακόμη βρεθεί λύση, είναι οι ανταποκριτές ΟΓΑ τους Δήμους. Με την ισχύουσα μέχρι σήμερα νομοθεσία και πριν τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη», σε κάθε ΟΤΑ  τους δημοτικός (ή κοινοτικός υπάλληλος) εκτελούσε χρέη ανταποκριτή του ΟΓΑ και οριζόταν από τον οργανισμό μετά από γνώμη του οικείου ΟΤΑ.

Μετά τη συνένωση των ΟΤΑ, το καθεστώς των ανταποκριτών παραμένει το ίδιο με συνέπεια να αντιμετωπίζουν οι νέοι δήμοι τεράστιο πρόβλημα και να αντιμετωπίζουν την έλλειψη προθυμίας από τους υπαλλήλους – ανταποκριτές να προβούν στην άσκηση των καθηκόντων τους, κυρίως λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας και απασχόλησης δεδομένου ότι οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ κατοικούν σε όλους τους πρώην ΟΤΑ και δεν είναι πλέον εύκολη η επικοινωνία με τους ανταποκριτές.

Αποτελεί πρόβλημα η αποκλειστική απασχόληση υπαλλήλων για θέματα άλλων φορέων τη στιγμή κατά την οποία υπάρχει έλλειψη προσωπικού για την άσκηση των νέων αρμοδιοτήτων που τους μεταφέρθηκαν με το Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης).

Τα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν:

α)           Ο δημοτικός υπάλληλος, που ασκεί καθήκοντα ανταποκριτή του ΟΓΑ, ανήκει στο προσωπικό του οικείου Δήμου, οι αποδοχές του βαρύνουν τον προϋπολογισμό του Δήμου αλλά απασχολείται συνήθως αποκλειστικά για θέματα του ΟΓΑ, επιβαρύνοντας τον Δήμο, εκτός των αποδοχών και ως προς τα λειτουργικά έξοδα, αφού χρησιμοποιούνται γραφεία του Δήμου.

β)            Από την άλλη πλευρά ο ΟΓΑ εξυπηρετεί τους ασφαλισμένους του χωρίς να απασχολεί δικούς του υπαλλήλους και χωρίς να βαρύνεται με καμία δαπάνη, εκτός της αποζημίωσης την οποία καταβάλλει ετησίως στους ανταποκριτές -  δημοτικούς υπαλλήλους.

Συνεπώς, οι δήμοι επιβαρύνονται τόσο οικονομικά όσο και διοικητικά, σε μια εποχή που καλούνται να ασκήσουν νέες αρμοδιότητες με ελάχιστο προσωπικό.

Φυσικά οποιαδήποτε ρύθμιση του θέματος πρέπει να λάβει πρωτίστως υπόψη την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων δημοτών.

Για την αντιμετώπιση του θέματος πρέπει να ληφθούν υπόψη:

Με το νέο χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού, όπως διαμορφώθηκε με το Ν.3852/2010, να ερευνηθεί ο τρόπος και οι διαδικασίες της εκπλήρωσης της αποστολής και του σκοπού του ΟΓΑ που συνιστάται στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων του που κατοικούν σε κάθε Δήμο: α) με μεγάλο αριθμό ασφαλισμένων, καθόσον απαιτείται η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση ενός ή περισσοτέρων υπαλλήλων και β) με μικρότερο αριθμό ασφαλισμένων που μπορεί να εξυπηρετηθούν με παράλληλη απασχόληση υπαλλήλου του Δήμου.

Η ανωτέρω έρευνα να γίνει κατ’ αρχήν από τον ΟΓΑ, ο οποίος μπορεί να μελετήσει την περίπτωση της εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων του σε κάθε Δήμο με δικούς του αποκλειστικά υπαλλήλους και δικές του υπηρεσίες.

Αν ο ΟΓΑ επιθυμεί την εξυπηρέτηση των σκοπών του με υπαλλήλους των Δήμων είτε κατ’ αποκλειστικότητα απασχολούμενους είτε με παράλληλη προς τα κύρια καθήκοντά τους απασχόληση, ανάλογα με τον αριθμό των ασφαλισμένων του σε κάθε Δήμο, τότε το θέμα πρέπει να εξεταστεί σε συνεργασία με τον ΟΓΑ, το Υπουργείο Εσωτερικών, την ΚΕΔΕ εκ μέρους των Δήμων και της ΠΟΕ – ΟΤΑ, εκ μέρους των υπαλλήλων των Δήμων.

Τα ίδια ισχύουν αναλογικά και με τον ΕΛΓΑ.

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

Επίσης, πρέπει να μην μας διαφεύγει της προσοχής ότι τελευταία βλέπουν το φως της δημοσιότητας διάφοροι νόμοι σχετικοί με τη λειτουργία της αυτοδιοίκησης, με τα νομικά πρόσωπα αυτής και με το προσωπικό της.

Συγκεκριμένα, με το Ν.4093/2012 προβλέπεται το πλεονάζον προσωπικό να τίθεται σε διαθεσιμότητα. Στη συνέχεια με άλλη διάταξη προβλέπεται ότι «Σε περίπτωση κατάργησης θέσεων σε ΝΠΙΔ, προβλέπεται καταγγελία της σύμβασης εργασίας των υπαλλήλων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου».

Με τελευταίο νομοσχέδιο (που πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή) ρυθμίζονται θέματα κατάργησης, συγχώνευσης ή αναμόρφωσης νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου.

Με το ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης κατάργηση θέσεων προσωπικού με Κοινή Απόφαση Υπουργών, πράγμα που οδηγεί στην ουσία σε απολύσεις προσωπικού.

Εδώ θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι στο πλαίσιο της δημοσιονομικής εξυγίανσης ο μόνος φορέας του Δημοσίου που προχώρησε σε συγχωνεύσεις και αναδιαρθρώσεις των δομών και των υπηρεσιών του ήταν η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου από 4.300 συγχωνεύτηκαν σε 520 ήτοι μείωση 88%, ενώ οι δημοτικές επιχειρήσεις (ΝΠΙΔ) από 1350 συγχωνεύτηκαν σε 492 ήτοι μείωση 64% και οι ΔΕΥΑ από 230 σε 126 ήτοι μείωση 45%.

Εξάλλου υπογραμμίζουμε ότι στις σημερινές δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, θεμελιώδεις αρμοδιότητες της Τ.Α. ασκούνται μέσω των κοινωφελών Δημοτικών Επιχειρήσεων και παρέχονται με τον πλέον αποτελεσματικό και οικονομικό τρόπο υψηλού επιπέδου αναγκαίες κοινωνικοπρονοιακές υπηρεσίες μέσω δομών, όπως παιδικοί σταθμοί, Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ, ΚΔΑΠμεΑ, ξενώνες αστέγων, κοινωνικά παντοπωλεία και ιατρεία, Κέντρα Πρόληψης, Ωδεία, Γυμναστήρια κτλ.

Υπηρεσίες που ανακουφίζουν τις πιο ευαίσθητες και ευάλωτες στις συνέπειες της κρίσης κοινωνικές ομάδες πολιτών.

Υπηρεσίες οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση θα είναι απρόσιτες και που το ίδιο το Κράτος αδυνατεί να διασφαλίσει.

Είναι λυπηρό να διαπιστώνουμε ότι συντελείται μονομερής και «άνωθεν» κατάργηση θέσεων εργασίας. Η  μονομερής και «άνωθεν» διαγραφή ολόκληρων δημοτικών φορέων υπονομεύει και ακυρώνει το ρόλο της Τ.Α., τη γυρίζει πίσω στη δεκαετία του ’60 και την περιορίζει στην έκδοση πιστοποιητικών.

Διαπιστώνουμε για ακόμα μια φορά ότι επιχειρείται καταστρατήγηση θεμελιωδών νομικών αρχών και επιταγών του Συντάγματος.

Πρέπει να διαφυλάξουμε τη συνταγματικά κατοχυρωμένη υπόσταση της Αυτοδιοίκησης και τον κοινωνικό της ρόλο.

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΑΙΡΕΤΩΝ

Το σημαντικότερο όλων όμως είναι το θέμα της καταστατικής θέσης των αιρετών.

Από την εφαρμογή του «Καλλικράτη» μέχρι σήμερα έχουν επέλθει απανωτές αλλαγές, με αποτέλεσμα και εμείς οι ίδιοι να μην γνωρίζουμε τι ακριβώς πλέον ισχύει για τον αιρετό δημόσιο υπάλληλο, τον αιρετό ιδιωτικό υπάλληλο, τον αιρετό ελεύθερο επαγγελματία για τον οποίο ήρθη το επαγγελματικό ασυμβίβαστο με το άρθρο 18 του Ν. 4111/2013, αλλά δεν τακτοποιήθηκαν οι ασφαλιστικές εκκρεμότητες, οι οποίες εντάθηκαν με το άρθρο 51 του Ν.4144/13, σύμφωνα με το οποίο τακτοποιούνται οι ασφαλιστικές εκκρεμότητες των αντιδημάρχων και των προέδρων των Δημοτικών Συμβουλίων αλλά δεν γίνεται καμία αναφορά στο θέμα της ασφάλισης των ελεύθερων επαγγελματιών.

Καθ’ όσον αφορά τις προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις στην καταστατική θέση και ιδιαίτερα το ζήτημα της αργίας ως διοικητικού μέτρου, πρέπει να επιμείνουμε στην πρότασή μας για τροποποίηση του άρ. 236 του Καλλικράτη και να προβλεφθεί νομοθετική διάταξη ως εξής:

«Η επιβολή της ποινής της αργίας, που επιβάλλεται στους αιρετούς είτε ως πειθαρχική ποινή κατ’ άρθρο 233 του ν. 3852/2010 είτε ως διοικητικό μέτρο κατ’ άρθρο 236 του ίδιου νόμου, αφορά μόνον τη θέση τους σε αργία ως αιρετών οργάνων. Στην περίπτωση κατά την οποία οι ανωτέρω είναι υπάλληλοι του δημοσίου ή ΝΠΔΔ και δεν ασκούν εν τοις πράγμασι υπαλληλικά καθήκοντα, ουδεμία πειθαρχική ευθύνη υπέχουν όσον αφορά την υπαλληλική τους ιδιότητα, καθόσον  τα αδικήματα για τα οποία διώκονται ως αιρετοί αφορούν την άσκηση των καθηκόντων τους ως αιρετών.

Επίσης καθ’ όσον αφορά στους αιρετούς, οι οποίοι έχουν την υπαλληλική ιδιότητα θα πρέπει να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση, έτσι ώστε η επιβολή της αργίας, στα πλαίσια της άσκησης των καθηκόντων τους ως αιρετών της Τ.Α., να μην έχει επιπτώσεις στην υπαλληλική τους ιδιότητα.

Περαιτέρω, θα πρέπει να ζητηθούν πρόσθετες τροποποιήσεις σχετικά με το ζήτημα των δημοσιονομικών παρατυπιών στα πλαίσια ενταλματοποίησης δαπανών που διαπιστώνονται με κατασταλτικό έλεγχο και καταλογίζονται. Ειδικότερα στην περίπτωση που οι ανωτέρω δαπάνες νομιμοποιούνται με βάση τη διάταξη του άρθρου 26 του Ν. 3274/2004 σε συνδυασμό με το άρθρο 29 παρ. 8 Ν. 3448/2006 και τη διάταξη του άρθρου 34 του Ν. 3801/2009 σε συνδυασμό με το άρθρο 29 παρ. 3 του Ν. 3838/2010 θα πρέπει να μην ασκείται ποινική δίωξη, καθόσον αυτές κρίνονται νόμιμες.

Τέλος πρέπει να επανεξετασθούν τα εξής βασικά θεσμικά ζητήματα:

             Επανεξέταση καθεστώτος Ν.1608/1950 «Περί αυξήσεως των ποινών για αδικήματα κατά του Δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ.»

             Επαναφορά ιδιάζουσας δωσιδικίας Δημάρχων

Το άρθρο 235 του Ν.3852/2010 προέβλεπε ιδιάζουσα δωσιδικία για τους Δημάρχους οι οποίοι για τα πλημμελήματα τους δικάζονταν βάσει του άρθρου 111 ΚΠΔ παρ. 7 από Δικαστήριο Εφετών. Αυτή η ειδική δωσιδικία έχει πλέον καταργηθεί με το άρθρο 10 του μεταγενέστερου Νόμου 3904/2010.

             Τροποποίηση  Ν.3870/2010 «Εκλογικές δαπάνες».

Οι μειώσεις των κυρώσεων που πετύχαμε για τους υποψηφίους των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2010 (παρ. α,β,γ,δ, και ε του άρθρου 14 του Ν.3870/2010), να αποτελέσουν το σταθερό νομοθετικό πλαίσιο για όλες τις επόμενες εκλογικές διαδικασίες.

             Συζήτηση σχετικά με λειτουργία θεσμού Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης  (δίκτυο συμπαραστατών) αρθ.77 του «Καλλικράτη»

             Συγχώνευση Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και Οικονομικής Επιτροπής (αρθ. 72 επ.) του «Καλλικράτη»

             Επιτροπή Διαβούλευσης (αρθ. 76) του «Καλλικράτη»

             Θέματα συνεργατών και ιδιαίτερων γραμματέων των Δημάρχων

             Επανεξέταση της αποζημίωσης και της ειδικής άδειας των Προέδρων των Δημοτικών Συμβουλίων σε Δήμους κάτω των 100.000 κατοίκων.

             Επανεξέταση της αποζημίωσης των μελών των Δημοτικών Συμβουλίων, καθώς και των Επιτροπών, για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις.

             Θέματα που απασχολούν τους ορεινούς και τους μικρούς νησιώτικους Δήμους (όπως επέκταση των δίμηνων συμβάσεων πρόσληψης προσωπικού σε εξάμηνες συμβάσεις, μόνο για κατεπείγουσες ανάγκες, αύξηση της μοριοδότησης της εντοπιότητας, δυνατότητα σύστασης επιχειρήσεων ειδικού σκοπού κλπ.).