ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΕΔΕ: ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΣΙΜΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ, Δήμαρχος Συκεών, Πρόεδρος Κοινωνικής Επιτροπής ΚΕΔΕ

Η περίοδος που μεσολάβησε από το συνέδριο της Κομοτηνής τον Ιανουάριο του 2012 χαρακτηρίζεται από το βάθεμα της κρίσης στη χώρα μας και την επιδείνωση των κοινωνικών δεικτών με κυριότερο αυτόν της ανεργίας. Σε αυτό το περιβάλλον κρίσης με ταυτόχρονη δραματική μείωση των πόρων της αυτοδιοίκησης οι Δήμοι της χώρας συντήρησαν και ανέπτυξαν ένα πολυσύνθετο δίκτυο κοινωνικών δομών το οποίο αποτελεί το μόνο συγκροτημένο εθνικό σύστημα άσκησης κοινωνικής πολιτικής.

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που ακολουθούν και αφορούν στις δημοτικές κοινωνικές δομές.

Κατηγορία δομής	Δομές	Ωφελούμενοι	Εργαζόμενοι / ες
Δομές φροντίδας παιδιών (Παιδικοί - βρεφονηπιακοί σταθμοί - ΚΔΑΠ - ΚΔΑΠΜΕΑ) - Σύνολο, είτε εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ είτε λειτουργούν με δημοτικούς πόρους - Εκτίμηση	2.300	115.000	11.500
Βοήθεια στο Σπίτι	876	66.680	3.997
ΚΗΦΗ	65	1.444	241
Κέντρα Διημέρευσης ΑΜΕΑ	1	15	4
ΙΑΚ ΡΟΜΑ	30	9.000	120
Κέντρα Πρόληψης	72	Σύνολο του πληθυσμού της χώρας	407
ΚΑΠΗ - Εκτίμηση	1.100		3.300
Κοινωνικές Υπηρεσίες - Εκτίμηση	200		1.400
Σύνολο	4.644	192.139	20.969

Έχοντας ως πρόκληση της επόμενης περιόδου τη διαμόρφωση του ΣΕΣ οι προτάσεις της αυτοδιοίκησης για την κοινωνική πολιτική και την απασχόληση συνοψίζονται σε 5 άξονες.

Άξονας 1.            Δίκτυο κοινωνικών δομών της αυτοδιοίκησης

Α.            Πρόγραμμα «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής»

Μέσω του προγράμματος «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» του υπουργείου Εργασίας και  Κοινωνικής Ασφάλισης, που συγχρηματοδοτείται  από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ. χιλιάδες μητέρες  έχουν τη δυνατότητα να λάβουν δωρεάν υπηρεσίες παιδικής φροντίδας στους παιδικούς σταθμούς και στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Παιδιών ΑμεΑ, από 6 μηνών έως 12 ετών.

Το πρόγραμμα φέτος εφαρμόζεται για 5η χρονιά.  Μετά από συστηματικές κινήσεις της τότε ΚΕΔΚΕ και της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής, Αλληλεγγύης και Απασχόλησης το πρόγραμμα καθιερώθηκε ως ένα βασικό εργαλείο της αυτοδιοίκησης για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας παιδιών και για την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης και της εργασίας. Το 2012 οι αιτήσεις των γυναικών που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα έφθασαν στις 96.000, αλλά λόγω εμφανιζόμενης έλλειψης πόρων του ΕΣΠΑ χρηματοδοτήθηκαν μόνο οι μισές, και αυτές με σημαντική μείωση του ποσού αποζημίωσης, γεγονός που δημιούργησε επιπλέον προβλήματα λειτουργίας και βιωσιμότητας.

Είναι επιβεβλημένη η ισότιμη χρηματοδότηση όλων των δομών παιδικής προστασίας, δηλαδή των βρεφονηπιακών σταθμών, των ΚΔΑΠ και των ΚΔΑΠΜΕΑ για τη νέα σχολική χρονιά και η εξυπηρέτηση όλων των ενδιαφερόμενων μητέρων. Με αυτό τον τρόπο  θα διασφαλιστεί η λειτουργία τους, θα ενισχυθεί η τοπική ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα εξαιτίας της διευκόλυνσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας αλλά και της πρόσβασης ή και παραμονής στην αγορά εργασίας 100.000 νέων ζευγαριών. Η δωρεάν παροχή υψηλών προδιαγραφών υπηρεσιών φροντίδας και φιλοξενίας και δημιουργικής απασχόλησης των τέκνων τους, είναι μία ανάσα για την οικογένεια, μία οικονομική ελάφρυνση που γίνεται ανάγκη για όλο και περισσότερες μητέρες. Εάν κλείσουν σήμερα αυτές οι δομές, 100.000 άτομα κινδυνεύουν να προστεθούν στο 1.500.000 ανέργους. 

Είναι αδιανόητο κατά την κρίσιμη περίοδο που διέρχεται η χώρα μας, να μη διατίθενται κονδύλια τα οποία αποδεδειγμένα ενισχύουν την ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα και ανακουφίζουν πολλαπλώς την ελληνική κοινωνία και την ελληνική οικογένεια, με το αιτιολογικό της εξάντλησης του διαθέσιμου προϋπολογισμού, ενώ την ίδια στιγμή άλλοι άξονες του ίδιου επιχειρησιακού προγράμματος εμφανίζουν τραγικά αρνητική αξιοποίηση και απορρόφηση, τον τελευταίο χρόνο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου.

Για τους λόγους αυτούς θεωρούμε αναγκαία τη χρηματοδότηση με 600 εκ. για τα έτη 2013-2014 και 2014-2015, τα οποία άμεσα μπορούν να εξευρεθούν από το ΕΣΠΑ και να αξιοποιηθούν για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας 100.000 ατόμων, αλλά και για τα επόμενα έτη του ΣΕΣ, με 300 εκ. ετησίως.

Β.            Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» και «Κατ’ οίκον φροντίδας» συνταξιούχων

Διανύουμε ήδη τη φάση μετεξέλιξης του προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι, που λειτουργεί πλέον με εθνικούς πόρους στο πλαίσιο σχετικής προγραμματικής σύμβασης, η οποία, σύμφωνα με την τελευταία Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου,  ολοκληρώνεται μέχρι 30/9/2013.  Παράλληλα, σε πρόσκληση του ΙΚΑ προς τους συνταξιούχους/δικαιούχος για ένταξη στο πρόγραμμα «κατ΄ οίκον φροντίδα συνταξιούχων» ορίζονται τα κριτήρια και η διαδικασία επιλογής ωφελουμένων.

Παρόλ’ αυτά υπάρχουν ζητήματα που χρήζουν τροποποίησης, προκειμένου να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό πλαίσιο και κυρίως να διασφαλισθεί η χρηματοδότηση του προγράμματος και η εξυπηρέτηση όσο το δυνατόν περισσότερων ωφελουμένων. Με τα κριτήρια που ισχύουν τώρα, μόνο 1.600 μπορούν να είναι ωφελούμενοι, εκ των 86.000 που εξυπηρετούνταν μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με ομόφωνη απόφαση του ΔΣ της ΚΕΔΕ η προοπτική της κατάργησης των δημοτικών δομών «Βοήθεια στο Σπίτι» και η λειτουργία του προγράμματος μέσω κοινωνικών συνεταιρισμών, δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Βασικό μέλημά μας αποτελεί η διασφάλιση των δημοτικών δομών «Βοήθεια στο Σπίτι» και η συνέχιση της εργασίας του προσωπικού που ήδη υπηρετεί στις δομές. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την σύνθετη χρηματοδότηση του προγράμματος από εθνικούς, ευρωπαϊκούς πόρους και από πόρους των ασφαλιστικών οργανισμών, όπως έχουμε περιγράψει σε προηγούμενα συνέδριά μας.

Με τη διασφάλιση κονδυλίων ύψους 100 εκ. € ετησίως η τοπική αυτοδιοίκηση, με την εμπειρία που διαθέτει στην υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, μπορεί να εγγυηθεί τη συνέχιση του προγράμματος, την παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου προς τους ωφελούμενους και την ταυτόχρονη εξοικονόμηση πόρων από τα ασφαλιστικά ταμεία που αγγίζει το 1 δις.

Γ.             Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ)

Τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων είναι δομές παροχής υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας σε ηλικιωμένα άτομα μη δυνάμενα να αυτοεξυπηρετηθούν απόλυτα (κινητικές δυσκολίες, άνοια, κλπ).

Στα 64 δημοτικά  ΚΗΦΗ που λειτουργούν σήμερα, απασχολούνται 241 εργαζόμενοι, τα οποία εξυπηρετούν 1.444 ηλικιωμένους, γεγονός που σαφώς καθιστά  επιτακτική την ανάγκη συνέχισης λειτουργίας τους, και για το λόγο αυτό προτείνουμε την εξασφάλιση της χρηματοδότησης για το τρέχον έτος, αλλά και τη συνέχισή του κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο.

Στη νέα πρόσκληση, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης, ο προϋπολογισμός που θα διατεθεί για τη λειτουργία των ΚΗΦΗ έχει μειωθεί δραματικά σε σχέση με αυτό που ήταν διαθέσιμος σε προηγούμενη πρόσκληση. Η δραματική αυτή μείωση υπονομεύει τη βιωσιμότητα των ΚΗΦΗ. Ως ΚΕΔΕ διεκδικούμε την αύξηση κατά 7.000.000 € του διαθέσιμου προϋπολογισμού και τη θεσμοθέτηση της σύνθετης χρηματοδότησης της λειτουργίας των δομών από εθνικούς, ευρωπαϊκούς πόρους και από πόρους των ασφαλιστικών οργανισμών.

Δ.            Δράσεις άμεσης καταπολέμησης της φτώχειας και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής.

Οι Δήμοι της χώρας με ιδιαίτερη ένταση την τελευταία περίοδο αναπτύσσουν σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, πλήθος δράσεων που ανακουφίζουν άμεσα τις τοπικές κοινωνίες από τις συνέπειες της κρίσης. Οι δράσεις αυτές αναπτύσσονται είτε με τη συγχρηματοδότηση με πόρους του ΕΠΑΝΑΔ-ΕΣΠΑ, είτε με δημοτικούς πόρους.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν αναπτυχθεί δράσεις όπως:

             Συσσίτια

             Κοινωνικά Παντοπωλεία

             Κοινωνικά Φαρμακεία

             Δημοτικοί Λαχανόκηποι

Οι παραπάνω δομές και δράσεις πρέπει να θωρακιστούν θεσμικά ώστε να λειτουργούν με διαφάνεια απρόσκοπτα. Παράλληλα θα πρέπει να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητά τους με την ενίσχυση της χρηματοδότησής τους από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

Στην ίδια κατεύθυνση σε συνέχεια σειράς παλαιότερων αποφάσεων των συνεδρίων της ΚΕΔΚΕ, προτείνουμε τη θεσμοθέτηση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για κάθε πολίτη, το οποίο θα διανέμεται με την ευθύνη και την εποπτεία της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Παράλληλα θα πρέπει άμεσα να ρυθμιστεί το θέμα της άσκησης των μεταφερόμενων με τον Καλλικράτη αρμοδιοτήτων κοινωνικής πολιτικής. Στο πλαίσιο εφαρμογής του «Καλλικράτη» προβλεπόταν η ανάληψη από μεριάς των ΟΤΑ της καταβολής των προνοιακών επιδομάτων που μέχρι το 2011 ανήκε στις αρμοδιότητες των Νομαρχιών. Προκειμένου μάλιστα να υπάρξει η σχετική προετοιμασία των περιφερειακών ΟΤΑ, μέσα από τη στελέχωσή τους και την υλικοτεχνική τους υποστήριξη, προβλέφθηκε να υπάρξει μια σχετική παράταση μέχρι τις 1/1/2013 και έως τότε η αρμοδιότητα αυτή να διεκπεραιώνεται από τον κεντρικό ΟΤΑ, έδρα  κάθε Νομού. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές μας, τόσο προς το Υπουργείο Υγείας που τηρεί το Εθνικό Μητρώο και ορίζει τους δικαιούχους, όσο και προς το Υπουργείο Εσωτερικών ώστε να ρυθμίσει τη μεταφορά της αρμοδιότητάς αυτής, την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, στις 31-12-2012 με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αναβλήθηκε για άλλη μια φορά η εφαρμογή του «Καλλικράτη».

Όπως έχουμε πολλαπλά δηλώσει, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και θέλει και μπορεί να αναλάβει ουσιαστικές αρμοδιότητες κοινωνικής πολιτικής και να τις ασκήσει με απόλυτη συνέπεια και διαφάνεια. Ωστόσο, προκειμένου να είναι σε θέση να βοηθήσει τους κοινωνικά ασθενέστερους, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες ασθένειες και οι ανασφάλιστοι, χρειάζεται κατ’ αρχήν να έχει την απαραίτητη υποδομή. Η μεταφορά αρμοδιοτήτων χρειάζεται απαραίτητα να συνοδεύεται από το προσωπικό, το οποίο μέχρι πρότινος ασκούσε αυτήν την εργασία και σήμερα έχει «εξαφανιστεί» σε άλλες υπηρεσίες, ενώ είναι αναγκαίο προφανώς να υπάρξει και η προετοιμασία των δήμων μέσα από την υλικοτεχνική τους υποδομή (εξοπλισμός, λογισμικό κλπ). Αίτημα της αυτοδιοίκησης εξακολουθεί και παραμένει η ρύθμιση όλων τα παραπάνω ώστε να μπορέσουμε επιτέλους να φροντίσουμε τους κοινωνικά ασθενέστερους συμπολίτες μας.

Ε. Κέντρα Πρόληψης της Εξάρτησης από Ναρκωτικά και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας

Τα 72 Κέντρα Πρόληψης και Προαγωγής της Υγείας που λειτουργούν με πρωτοβουλία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τα τελευταία 18 χρόνια καλύπτοντας 49 Νομούς της χώρας, εξυπηρετούν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες με υπηρεσίες συμβουλευτικής και εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας και αποτελεσματικότητας. Σήμερα είναι αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνικής πολιτικής της τοπικής αυτοδιοίκησης ενώ συνεισφέρουν καθοριστικά στη ψυχολογική στήριξη του τοπικού πληθυσμού ξεπερνώντας κατά πολύ τον αρχικό σχεδιασμό που προέβλεπε μονάχα την πρόληψη των εξαρτήσεων,.

Παρά την εξαιρετική χρησιμότητά τους και την επιβεβλημένη λειτουργία τους, σήμερα με τη σταθερή τους υποχρηματοδότηση από τα εμπλεκόμενα Υπουργεία (Εσωτερικών και Υγείας) και δεδομένου ότι ενώ λήγει το 2013 η προγραμματική σύμβαση που διασφαλίζει τη λειτουργία του θεσμού αυτού, βρισκόμαστε στην εξαιρετικά δυσάρεστη θέση να βλέπουμε τη συστηματική υποβάθμιση των Κέντρων Πρόληψης, ενώ είναι ορατός ο κίνδυνος πλέον να «κλείσουν». Ζητούμε άμεσα να καταβληθούν οι οφειλές των προηγούμενων ετών από το Υπουργείο Υγείας και Εσωτερικών, να υπάρξει θεσμική στήριξη της βιωσιμότητας των Κέντρων Πρόληψης και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την υπογραφή νέας πενταετούς σύμβασης μεταξύ Υπουργείου Υγείας, Εσωτερικών, ΟΚΑΝΑ και ΚΕΔΕ.

 

Άξονας 2.            Κατασκευή κοινωνικών υποδομών

Στην σημερινή συγκυρία όπου οι διαθέσιμοι πόροι της αυτοδιοίκησης για κατασκευή κοινωνικών υποδομών όπως σχολεία, παιδικοί σταθμοί, ΚΔΑΠ, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ έχουν ελαχιστοποιηθεί, καθόσον δεν έχει αρχίσει η εφαρμογή του Προγράμματος ΑΚΣΙΑ, ενώ έχει περιοριστεί δραματικά οι πόροι της αυτοδιοίκησης για επενδύσεις. Η μόνη περίπτωση για τη χρηματοδότηση των απαραίτητων κοινωνικών υποδομών είναι το ΕΣΠΑ. Σχετικά αιτήματα για αύξησης των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ για κοινωνικές υποδομές, έχουμε υποβάλει σε όλα τα θεσμικά όργανα. Αντιθέτως σε σχέδια αναμόρφωσης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, όπως αυτό του «Μακεδονία-Θράκη 2007-2013» προτείνεται η μείωση των πόρων που είναι διαθέσιμοι για την κατασκευή κοινωνικών υποδομών. Καθότι αυτά τα έργα δρουν πολλαπλασιαστικά υπέρ της απασχόλησης καθώς δημιουργούν θέσεις εργασίας, τόσο κατά τη φάση κατασκευής όσο και κατά τη φάση της λειτουργίας, θεωρούμε κρίσιμη την αύξηση των πόρων που διατίθενται για κατασκευή κοινωνικών υποδομών.

Άξονας 3. Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Η τοπική Αυτοδιοίκηση με βάση τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων Ν. 3463/2006 και την νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης Ν.3852/2010, έχει την αρμοδιότητα παροχής υπηρεσιών υγείας, ιδιαίτερα δε αυτών που αφορούν στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Σε αρκετούς Δήμους της χώρας έχει συσσωρευτεί σχετική εμπειρία και υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός και άμεσα μπορούν να πιστοποιηθούν Μονάδες Παροχής Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Οι Μονάδες αυτές μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ και από το ΣΕΣ με προσκλήσεις αντίστοιχες με αυτές που χρηματοδοτούνται τα ΚΗΦΗ και τα Κέντρα Διημέρευσης και να παρέχουν υπηρεσίες στο σύνολο των κατοίκων της περιοχής ή εναλλακτικά σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.

Με αυτό τον τρόπο θα θέσουμε τις βάσεις μεσοπρόθεσμα και αφού εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι, για:

  Τη σύσταση μονάδων Οικογενειακής Ιατρικής σε κάθε Δήμο.

Την  αξιοποίηση όλων των υφιστάμενων υπηρεσιών παροχής Πρωτοβάθμιας και Επείγουσας Φροντίδας Υγείας.

 Τη θέσπιση Οικογενειακού γιατρού και παιδίατρου, σε κάθε γειτονιά και σε κάθε Δήμο.

 Τη συνεργασία των γιατρών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με όλες τις Κοινωνικές Υπηρεσίες σε επίπεδο δήμου.

  Την αυτόνομη διοίκηση των Συστημάτων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο σχεδιασμό, τα προγράμματα προαγωγής της υγείας, της πρόληψης και της προστασίας της Δημόσιας Υγείας.

Παρά το γεγονός ότι στη χώρα μας εξακολουθούν να υπολείπονται αξιολογικές μελέτες που να εξετάζουν τις σχέσεις κόστος-οφέλους, από την εμπειρία μας μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, ότι η εκπόνηση δράσεων κοινωνικής πολιτικής και παροχής υπηρεσιών υγείας στους ΟΤΑ είναι συμφερότερη από οικονομικής και ποιοτικής άποψης.

Το έχουμε αποδείξει με τα προγράμματα των ΑΜΕΑ όπου οι δράσεις της αυτοδιοίκησης είναι κατά 50% πιο οικονομικές από αντίστοιχης έντασης προγράμματα που υλοποιούν τα ΝΠΔΔ ή τα ΝΠΙΔ που εποπτεύονται από το υπουργείο Υγείας.

Ένα σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας σε τοπικό επίπεδο, υπό την ευθύνη και τον έλεγχο της τοπικής αυτοδιοίκησης, μπορεί να παρέχει υπηρεσίες κοστολογικά φθηνότερες και ποιοτικά καλύτερες από τις σημερινές.

Σήμερα όλο και περισσότερες μελέτες και αναλύσεις επισημαίνουν ότι είναι απαραίτητο να αναζητηθούν νέες μορφές συνεργασίας  και συνύπαρξης κρατικών, αυτοδιοικητικών και κοινωνικών φορέων, οι οποίες να διευκολύνουν και να προωθούν την εμπλοκή  και άλλων δυνάμεων και συντελεστών παροχής υπηρεσιών υγείας σε τοπικό επίπεδο, αλλά και εθελοντικών φορέων, ομάδων αυτοβοήθειας, οικογένειας, εκκλησίας κλπ., καθώς και να θεσμοθετηθούν αυστηρά πλαίσια λειτουργίας του ιδιωτικού τομέα.

Οι μελετητές του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης άλλωστε αναφέρουν, ότι σε μια ιδανική κατάσταση η πολιτική δημόσιας υγείας θα έπρεπε να καθορίζεται έπειτα από στενή συνεργασία και αλληλεπίδραση των φορέων οι οποίοι λειτουργούν σε διεθνές, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Άξονας 4. Δράσεις και Προγράμματα  για την εργασία

Η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της Απασχόλησης αφορά στην προώθηση και ενίσχυση των τοπικών στρατηγικών απασχόλησης ως κύριο μέσο καταπολέμησης της ανεργίας και ενσωμάτωσης των κοινωνικά ευπαθών ομάδων.

Επιτακτική ανάγκη αποτελεί σήμερα η θέσπιση ενός Αποκεντρωμένου Εθνικού Σχεδίου για τη μείωση της Ανεργίας.

Σε συνέχεια του Προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας, με το οποίο 60.000 άνεργοι έχουν προσληφθεί και απασχολούνται σε φορείς της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, πρέπει να διαμορφωθεί  ένα εθνικό σχέδιο μείωσης της ανεργίας, με τους δήμους να επωμίζονται το ρόλο του εργοδότη εσχάτης προσφυγής, με την ενεργοποίηση προσλήψεων κάθε φορά που η ανεργία στη χώρα ξεπερνά ένα συγκεκριμένο όριο.

Με πλήρη διαφάνεια ως προς την υλοποίηση με προσλήψεις με όρους και διαδικασίες ΑΣΕΠ και με πλήρη διασφάλιση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, των όρων εργασίας και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους Δήμους και στα Δημοτικά Νομικά Πρόσωπα να απασχολήσουν προσωπικό μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων για την υλοποίηση έργων αυτεπιστασίας αλλά και για την παροχή υπηρεσιών προς την τοπική κοινωνία. Τα προγράμματα αυτά δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να επιβαρύνουν τους κατακρεουργημένους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ αλλά να συγχρηματοδοτηθούν από πόρους του ΕΣΠΑ και του ΣΕΣ.

Παράλληλα το  Αποκεντρωμένο Εθνικό Σχέδιο για τη μείωση της Ανεργίας θα πρέπει να συμπεριλάβει την ευρύτερη εφαρμογή Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση Ευπαθών Κοινωνικά Ομάδων (ΤοπΕΚΟ) και  των Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση (ΤοπΣΑ) με το στόχο με τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, μέσω της κινητοποίησης των τοπικών φορέων, με πεδίο αναφοράς τις τοπικές αγορές εργασίας.

Όλες οι παραπάνω δράσεις επιβάλλεται να συνεχιστούν, με ανεύρεση επιπλέον πόρων για το ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρωπινού Δυναμικού», αλλά και με ενίσχυση του ρόλου της αυτοδιοίκησης σε αυτά.

Συγκεκριμένα, προτείνουμε την αναβάθμιση του ρόλου της αυτοδιοίκησης και την τροποποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, ώστε να προβλέπεται η δυνατότητα συμμετοχής των δήμων, των νπδδ αυτών και των δημοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων στις αναπτυξιακές συμπράξεις για την υλοποίηση ΤοπΕΚΟ και ΤοπΣΑ, αποδίδοντάς τους ρόλο συντονιστή εταίρου, που τους είχε αφαιρεθεί με το ν. 4019/2011. 

Θεωρούμε πως, επιβάλλεται πλέον, κονδύλια επιχειρησιακών προγραμμάτων, που δεν έχουν απορροφηθεί, να διοχετευθούν σε δράσεις στήριξης της κοινωνίας, μέσω ενίσχυσης κοινωνικών δομών της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η επιταγή αυτή είναι ακόμη πιο ισχυρή σε συνάρτηση με τις δηλώσεις του προέδρου  της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Barozo για την εφαρμογή ενός νέου ευρωπαϊκού προγράμματος με αποκλειστικό στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Ειδικά στη χώρα μας όπου το ποσοστό ανεργίας των νέων είναι μεγαλύτερο από 50% η αυτοδιοίκηση μπορεί να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση και στην εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος.

Οποιαδήποτε παρέμβαση στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης θα πρέπει να συνδυαστεί με τον επανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης στα ζητήματα της εργασίας και τη μετατροπής του ΟΑΕΔ σε επιτελικό και συντονιστικό οργανισμό χάραξης πολιτικών, οι οποίες πολιτικές σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο θα υλοποιούνται από τους φορείς της αυτοδιοίκησης, σε ότι την αφορά.

Άξονας 5. Ενίσχυση  του ρόλου της αυτοδιοίκησης στη νέα προγραμματική περίοδο

Η αυτοδιοίκηση, ως βασικός πυλώνας του ελληνικού κράτους, έχει αποδείξει πως διαθέτει την εμπειρία και την τεχνογνωσία να συμβάλλει ουσιαστικά και με συγκεκριμένες προτάσεις, στη  διαμόρφωση του ΣΕΣ, τόσο σε επίπεδο έγκρισης του προγράμματος, όσο και σε επίπεδο προϋπολογισμού.

Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι διακριτός και συγκεκριμένος για ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της, και αφορούν σε έργα και δράσεις, που ήδη με εξαιρετική επιτυχία, όπως προκύπτει και από τα υψηλά ποσοστά απορροφητικότητας πόρων του ΕΣΠΑ που απευθύνονται στους φορείς της, διαχειρίζεται και υλοποιεί.

Η συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση του ΣΕΣ θα πρέπει να είναι διακριτή και ουσιαστική. Μετά από τέσσερεις προγραμματικές περιόδους επιτέλους στη σύνταξη των αξόνων και των μέτρων της 5ης προγραμματικής θα πρέπει να συμμετάσχουν οι εκπρόσωποι της ΚΕΔΕ για τα τομεακά επιχειρησιακά, όσο και οι εκπρόσωποι των ΠΕΔ για τα αντίστοιχα Περιφερειακά. Το ΣΕΣ θα πρέπει να μετατραπεί σε εργαλείο για το ξεπέρασμα της κρίσης με σαφή προσανατολισμό σε μέτρα και δράσεις που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή και την εργασία και καταπολεμούν τη φτώχεια, τη ξενοβοφία και το ρατσισμό.

Παράλληλα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα δύο διορθωτικά ζητήματα τα οποία επηρεάζουν άμεσα την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Το πρώτο αφορά στη διαθεσιμότητα των πόρων και επιτείνεται από την οξύτητα της κατάστασης της χώρας. Τα κοινωνικά προγράμματα του ΣΕΣ θα πρέπει να είναι ώριμα, με διαθέσιμες χρηματοδοτήσεις από την ενεργοποίηση του ΣΕΣ.

Παράλληλα πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων έργων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από γραφειοκρατία, επικάλυψη αρμοδιοτήτων και οργανωτισμό.