ΣΧΕΔΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ «ΤΥΠΙΚΑ» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Άρθρο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΤΣΟΥΛΗ

Αυτό τον καιρό σε όλους σχεδόν του δήμους συζητείται η πρόταση για τον στρατηγικό σχεδιασμό, ως πρώτο βήμα πριν από την σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράμματος για τον τρέχουσα δημοτική περίοδο. Από το 2006 για τους δήμους με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων και από με τον «Καλλικράτη» για όλους τους δήμους και τις Περιφέρειες, ο πρώτος μετά την έναρξη της θητείας των δημοτικών και περιφερειακών αρχών προϋπολογισμός και το ετήσιο πρόγραμμα δράσης πρέπει να συνοδεύονται από το Επιχειρησιακό Σχέδιο. Ειδικά για την τρέχουσα περίοδο η οποία είναι «κολοβή», δηλαδή δεν αντιστοιχεί στην πλήρη θητεία των πέντε ετών, το Επιχειρησιακό Σχέδιο έπρεπε να αντιστοιχεί στην περίοδο 2011-2014. Επειδή όμως ήταν αδύνατο να υπάρξει Επιχειρησιακό σχέδιο για την πρώτη χρονιά η υποχρέωση μεταφέρθηκε έως την  31^η Σεπτεμβρίου 2011 αρχικά και κατόπιν, λόγω της καθυστέρησης στην έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που προσάρμοζε την διαδικασία εκπόνησης στα δεδομένα του «Καλλικράτη» η προθεσμία επεκτάθηκε έως το τέλος του 2011 προκειμένου οι Δήμοι και οι Περιφέρειες να εκπονήσουν τα Προγράμματά τους για την τριετία 2012-2014. Πολλοί δήμοι δεν πρόφθασαν να εκπονήσουν εγκαίρως τα Προγράμματα και από την Κεντρική Ένωση Δήμων προτάθηκε η μετακίνηση της προθεσμίας έως το 2012, δηλαδή να εκπονηθεί Επιχειρησιακό ουσιαστικά για την διετία 2013-2014. Η πρόταση αυτή έγινε δεκτή από την Κυβέρνηση και με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 31^η Δεκεμβρίου 2011 (ΦΕΚ Α΄137/2011) η προθεσμία επεκτάθηκε έως την 31^η Σεπτεμβρίου του 2012.

Η παράταση των προθεσμιών αλλά και η προσπάθεια πολλών δήμων αλλά και κάποιων περιφερειών να εκπονήσουν τα Επιχειρησιακά τους Προγράμματα χωρίς την ευχέρεια του χρόνου που είναι αναγκαίος για ουσιαστικό διάλογο και διαβούλευση έχει καταστήσει πλέον τον θεσμό του Επιχειρησιακού Προγράμματος  ένα τυπικό κείμενο πολυετούς προϋπολογισμού συνοδευόμενο από το κείμενο στρατηγικού σχεδιασμού ως μία συρραφή ευχών και στόχων που χάνονται στον αόριστο μέλλον. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι οι περισσότεροι δήμοι και περιφέρειες, ενώ είχαν στη διάθεσή τους εννέα ολόκληρους μήνες για να κινήσουν τις διαδικασίες και να ετοιμάσουν τα προγράμματα, ασχολήθηκαν με αυτά λίγες εβδομάδες πριν την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2012 ή παράλληλα με αυτόν.

Η παράταση της προθεσμίας έως την 31^η Σεπτεμβρίου 2012 θα οδηγήσει ίσως πολλούς από όσους δεν προχώρησαν στην επεξεργασία των προγραμμάτων να εξαντλήσουν άπρακτοι και τους επόμενους εννέα μήνες. Η διαδικασία και το εργαλείο προγραμματισμού, αναγκαίο για κάθε σύγχρονη διοικητική μονάδα της τοπικής αυτοδιοίκησης, γίνεται πλέον μία τυπική προϋπόθεση ενώ  δεν είναι αυτή η αποστολή και η σημασία του.

Το γεγονός της «κολοβής» δημοτικής και περιφερειακής περιόδου έπρεπε ίσως να οδηγήσει τον νομοθέτη στην απαλλαγή των δήμων και των περιφερειών από την εκπόνηση ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου αυτής της μορφής. Δεν είναι δυνατόν να γίνει σοβαρός λόγος για Στρατηγικό Σχεδιασμό και Επιχειρησιακό Σχέδιο τριών ή δύο ετών. Όταν μάλιστα οι προθεσμίες που ο νομοθέτης είχε θέσει για την μεταβατική περίοδο της συγκρότησης των νέων δήμων, δηλαδή συγχώνευση νομικών προσώπων και επιχειρήσεων, απογραφή της οικονομικής και περιουσιακής κατάστασης που παρέλαβαν οι νέοι δήμοι, νέοι οργανισμοί εσωτερικής υπηρεσίας του δήμου και των νομικών του προσώπων κ.ο.κ. δεν τηρήθηκαν και ανέτρεψαν κάθε  πολιτικό και διοικητικό προγραμματισμό. Τα αντίστοιχα ισχύουν και για τις Περιφέρειες οι οποίες από την 1^η Ιουλίου 2011 και μετά ανέλαβαν ουσιαστικό αναπτυξιακό ρόλο.

Επιχειρησιακό σχέδιο με την έννοια του ν.3463/2006 και του ν.3852/2010 μπορεί να υπάρξει μόνο στο πλαίσιο μίας πλήρους δημοτικής η περιφερειακής περιόδου, δηλαδή μίας πενταετίας. Συνεπώς οι διαδικασίες της τρέχουσας περιόδου στην καλύτερη των περιπτώσεων μπορεί να θεωρηθεί  ένα  «γύμνασμα» προγραμματισμού και στην χειρότερη μία «παρωδία». Αντίθετα, η συγκυρία της τρέχουσας δημοτικής και περιφερειακής περιόδου επέβαλλε ίσως την  νομοθετική κατάστρωση ενός Ειδικού Σχεδίου Διοικητικής Συγκρότησης, δηλαδή ενός προγράμματος οργάνωσης και βελτίωσης της λειτουργίας των νέων δήμων και περιφερειών και των νομικών τους προσώπων. Στο πλαίσιο ενός τέτοιου προγράμματος οι δήμοι και οι περιφέρειας  έπρεπε να θέσουν στόχους βελτίωσης των διοικητικών και πολιτικών τους λειτουργιών, αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού και κατάρτισής του στις νέες δομές και λειτουργίες, στόχευση σε οικονομίες κλίμακας για τις δαπάνες λειτουργίας τους, επίτευξη των οργανωτικών και λειτουργικών στόχων της μεταρρύθμισης. Στην εφαρμογή αυτών των Ειδικών Σχεδίων Διοικητικής Συγκρότησης θα στόχευε επίσης η αξιοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος του «Καλλικράτη» που μπορεί  με τους πόρους των Προγραμμάτων της «Ψηφιακής Αυτοδιοίκησης» και της «Διοικητικής Μεταρρύθμισης», ύψους 150.000.000 Ευρώ να στηρίξει ουσιαστικά και πρωτοποριακά τους νέους δήμους και περιφέρειες στην οργάνωση και την λειτουργική τους βελτίωση. Αυτό είναι εξάλλου των μέγα διακύβευμα της μεταρρύθμισης του ν. 3852/2010 υπό την συγκυρία μάλιστα της δεινής οικονομικής κρίσης.