ΣΙΜΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ, ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΝΕΑΠΟΛΗΣ -ΣΥΚΕΩΝ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗΣ ΤΗΣ ΚΕΔΕ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΕΔΕ

Το τακτικό μας συνέδριο πραγματοποιείται σε μια περίοδο δύσκολη για την Ελλάδα, η οποία στιγματίζεται από μία σύνθετη κοινωνική και οικονομική κρίση. 

Τα δυσεπίλυτα δημοσιονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας, έχουν αναδείξει τις χρόνιες παθογένειας και αδυναμίες του ελληνικού κράτους και του πολιτικού μας συστήματος.

Η βαθιά κρίση καθηλώνει την Ελλάδα στη στασιμότητα και την ύφεση και εδραιώνει ένα ασφυκτικό μηχανισμό επιτήρησης.

Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις κερδοσκοπικές επιλογές του διεθνούς χρηματιστηριακού συστήματος, περιορίζει τις επιλογές διεξόδου και  δημιουργεί ένα δυσμενές και επικίνδυνο περιβάλλον για την κοινωνική συνοχή, την απασχόληση και την ανάπτυξη.

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση το αδύναμο και πληγωμένο πολιτικό μας σύστημα, αδυνατεί να ανταποκριθεί με σχέδιο και αποτελεσματικότητα. Αδυνατεί «να τα βρει» στη βάση μιας πραγματικής εθνικής συνεννόησης και πολιτικής συναίνεσης.

Είναι προφανές ότι πίσω από την πολυσυζητημένη συνεννόηση των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, αλλά και εκείνων που βρίσκονται απέναντι σε αυτή την επιλογή, κρύβονται οι πολιτικές σκοπιμότητες της επόμενης ημέρας.

Η Ελλάδα στην μεγαλύτερη μεταπολεμική οικονομική κρίση, δεν βρίσκει το κοινό τόπο μιας εθνικής στρατηγικής διεξόδου, ανάταξης και ανάπτυξης. 

Η κρίση όμως είναι μπροστά μας και δεν μας περιμένει.

Αυτήν την κρίση τη βιώνουμε περισσότερο εμείς, την βιώνει ο κάθε δήμαρχος και ο κάθε δημοτικός σύμβουλος, τη βιώνουν όλοι όσοι ασκούν τοπική εξουσία.

Διαπιστώνουμε πως τα προβλήματα των συμπολιτών μας οξύνονται, οι κοινωνικές ανάγκες διευρύνονται, η φτώχια αγγίζει όλο και περισσότερες οικογένειες, η ανεργία αυξάνει με δραματικούς ρυθμούς.

Τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής τρίζουν κάτω από το βάρος αυτής της αδυσώπητης κρίσης.

Απέναντι σε αυτή τη νέα κοινωνική πραγματικότητα, οφείλουμε να διαμορφώσουμε τα δικά μας δεδομένα.

Η αυτοδιοίκηση, με τις λιγοστές αλλά σημαντικές για τις τοπικές κοινωνίες δυνάμεις της, οφείλει να δημιουργήσει ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας, αλληλεγγύης και ενίσχυσης του κοινωνικού εισοδήματος των εργαζόμενων.

Αυτό το πεδίο, το πεδίο της κοινωνικής πολιτικής είναι εξαιρετικά κρίσιμο και είμαι βέβαιος ότι μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά χρήσιμο.

Στο συνέδριο μας οφείλουμε να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο πολιτικών και μέτρων στην κατεύθυνση αυτή.

Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ

Σήμερα διανύουμε την πρώτη περίοδο μιας νέας εποχής για την ελληνική αυτοδιοίκηση.

Μια περίοδο μικρή για να δοκιμαστεί πλήρως η νέα διοικητική μεταρρύθμιση στη χώρα. Μια περίοδο μεγάλη, ώστε να βγουν τα πρώτα χρήσιμα και ασφαλή συμπεράσματα για την τοπική αυτοδιοίκηση με τη νέα της μορφή και λειτουργία.

Αρκετοί από εμάς, είμαστε από εκείνους που αγωνιστήκαμε για τη νέα διοικητική διάρθρωση στην Ελλάδα.

Για ένα διοικητικό μοντέλο με λιγότερο και επιτελικό κράτος και με ισχυρές τοπικές και αιρετές περιφερειακές αρχές, πραγματικούς πόλους εξουσίας.

Για την θεσμική εξέλιξη της αυτοδιοίκησης, την ενίσχυση της με νέες αποκλειστικές αρμοδιότητες, την οικονομική της αυτοδυναμία, τον ουσιαστικό της ρόλο στην τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία.

Για τη διαφάνεια, τον κοινωνικό έλεγχο και λογοδοσία, τη δημοκρατική λειτουργία και τη νέα λαϊκή συμμετοχή.

Είμαστε από εκείνους που εξακολουθούμε να λέμε, πως ο Καλλικράτης δεν τόλμησε όσο έπρεπε.

Πως οι αλλαγές έπρεπε να είναι πιο βαθιές.

Πως το κράτος έπρεπε να μεταβιβάσει πλήρεις αρμοδιότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση όπως για παράδειγμα στην παιδεία, στην υγεία και στην κοινωνική πρόνοια, στην χωροταξία και στο περιβάλλον.

Πως χρειάζεται ένας δεύτερος Καλλικράτης που θα ολοκληρώσει τις αλλαγές και θα φέρει την ελληνική αυτοδιοίκηση πιο κοντά στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή.    

Οι 12 πρώτοι μήνες λειτουργίας των 325 νέων δήμων της χώρας, έδειξαν το μεγάλο βαθμό προσαρμογής τους στις απαιτήσεις του νέου θεσμού. Ιδιαίτερα μάλιστα εάν αναλογιστούμε πως ο Καλλικράτης εφαρμόζεται χρονικά στην καρδιά της μεγαλύτερης οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης στην Ελλάδα.

Οι δήμοι βρήκαν τον βηματισμό τους και τις νέες ισορροπίες τους.

Τα νέα όργανα που προβλέπονται λειτουργούν άψογα.

Η διαφάνεια στη διαχείριση εδραιώθηκε.

Οι τοπικές κοινωνίες αποδέχθηκαν τις αλλαγές και προσαρμόστηκαν στις νέες λειτουργίες.

Τα όποια προβλήματα παρουσιάζονται – και είναι αλήθεια αρκετά -  στην άσκηση των νέων αρμοδιοτήτων, οφείλονται κυρίως στην έλλειψη εξειδικευμένου ή επαρκούς προσωπικού στους δήμους. Παρόλα αυτά όλοι οι δήμοι προσπαθούν και ανταποκρίνονται σε ικανοποιητικό βαθμό στην άσκηση των νέων αρμοδιοτήτων τους.

Αυτή η πρώτη περίοδος, διέψευσε όλους εκείνους που ισχυριζόταν πως η αυτοδιοίκηση θα βάλτωνε, πως ο Καλλικράτης θα έδινε την χαριστική βολή στους δήμους, πως η εφαρμογή του νέου θεσμού θα ήταν αδύνατη μέσα την μεγάλη κρίση.

Διέψευσε εκείνους που θέλουν μια αυτοδιοίκηση μικρή. Χωρίς ιδιαίτερες αρμοδιότητες. Μια αυτοδιοίκηση τοπικών μικροδιευθετήσεων μέσα από την οποία θα λειτουργεί ένα πελατειακό σύστημα αναπαραγωγής τους.

Όμως οι μεγάλες αλλαγές είναι μεγάλες επειδή ακριβώς μπορούν να πετύχουν σε κάθε δύσκολη συγκυρία.

Επειδή μπορούν να ξεπεράσουν τις όποιες αντιδραστικές ή οπισθοδρομικές αντιλήψεις.

Επειδή φέρνουν κάτι νέο στην ελληνική πραγματικότητα και αυτό το νέο είναι πιο ισχυρό από το παλιό και φθαρμένο παρελθόν

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ-ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 2010

Το 2010, εν όψει της εφαρμογής του Καλλικράτη στο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΚΕ θέσαμε τις προτεραιότητες της αυτοδιοίκησης για την κοινωνική πολιτική και την απασχόληση. Χρήσιμη σήμερα είναι μία αξιολογική ανασκόπηση αυτής της απόφασης ώστε να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε το νέο πλαίσιο διεκδικήσεών μας.

Σε γενικές γραμμές το 2010 θέσαμε τα παρακάτω ζητήματα:

1. Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων για θέματα κοινωνικής πολιτικής, εργασίας και υγείας

Στο τομέα αυτό θεσμοθετήθηκε μέσω του Καλλικράτη η αποκέντρωση πλήθους αρμοδιοτήτων στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής και δευτερευόντως στον τομέα της υγείας. Με την διοικητική μεταρρύθμιση έχει αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο η κοινωνική διάσταση των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης στη χώρα μας και στην ουσία ο Α΄ βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης έχει αναγορευτεί στον κύριο δημόσιο θεσμό που παρέχει κοινωνική πολιτική. Σήμερα οι δομές και οι υπηρεσίες των Δήμων συγκεντρώνουν τέτοια χαρακτηριστικά γεωγραφικής κατανομής, ποσότητας και τυποποίησης που μπορούν να θεωρηθούν ότι ορίζουν ένα εθνικό πλαίσιο αποκεντρωμένης λειτουργίας κοινωνικών υπηρεσιών.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΚΕΔΕ, της ΕΕΤΑΑ η Τοπική Αυτοδιοίκηση το 2012 λειτουργεί  4.449 δομές που απευθύνονται στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας, ενώ οι δημοτικές δομές για παιδική προστασία, Βοήθεια στο σπίτι, ΚΗΦΗ, ΙΑΚ Ρομά και δομές ΑΜΕΑ εξυπηρετούν 171.390 οικογένειες. Στο σύνολο των κοινωνικών δομών εργάζονται 19.297 εργαζόμενοι.

Στους περισσότερους Δήμους προβλέπεται η συγκρότηση οργανωμένης Κοινωνικής Υπηρεσίας η οποία σε συνδυασμό με τα δημοτικά Νομικά Πρόσωπα ασκεί αρμοδιότητες κοινωνικής πολιτικής. Ανοικτό παραμένει το ζήτημα της παράλληλης μεταβίβασης οικονομικών πόρων και στελέχωσης των κοινωνικών υπηρεσιών. Από τα εκατοντάδες κοινωνικά στελέχη των Νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, ελάχιστα έχουν έρθει στους Δήμους, ενώ παρανόμως η πλειψηφία έχει εμταφερθεί στις Περιφέρειες και στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.

Από τα ζητήματα που έθεσε το συνέδριο του 2010 ανοικτό εξακολουθεί και παραμένει το θέμα της σύνταξης και εφαρμογής νέου σύγχρονου κανονισμού λειτουργίας των Παιδικών και Βρεφονηπιακών σταθμών της αυτοδιοίκησης.

Στους τομείς της υγείας και της εργασίας η μεταρρύθμιση δεν ήταν αναλόγως τολμηρή. Μεταβιβάστηκαν κάποιες αρμοδιότητες στο χώρο της υγείας αλλά ακόμη σε γενικές γραμμές στα θέματα της εργασίας και της υγείας η χώρα εξακολουθεί να επιμένει στο παρωχημένο συγκεντρωτικό μοντέλο με πλήθος θεμάτων τοπικού ενδιαφέροντος να καθορίζονται κεντρικά. Το θέμα της άμεσης αναδιάρθρωσης της λειτουργίας του ΟΑΕΔ και της μετατροπής του σε κεντρικό επιτελικό οργανισμό, με λειτουργία αποκεντρωμένων υπηρεσιών απασχόλησης σε κάθε Δήμο δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την κεντρική διοίκηση.

Για την ενίσχυση της εργασίας και της κοινωνικής ένταξης των ευπαθών κοινωνικά ομάδων και για την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης θέσαμε τα ζητήματα της θεσμικής και οικονομικής στήριξης της Κοινωνικής Οικονομίας. Τα θεσμικά ζητήματα για πρώτη φορά στη χώρα αντιμετωπίστηκαν με το Ν. 4109 (ΦΕΚ 216/Α/30/9/2011) για την «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις», η ψήφιση του οποίου είναι μία θετική εξέλιξη, καθόσον συμβάλει στη τοπική ανάπτυξη και συνδέει τις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας με τους Δήμους. Παραμένει όμως το ζήτημα της συμμετοχής των ΟΤΑ και των Νομικών τους Προσώπων στη σύνθεση των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας.

2. Χρηματοδότηση των κοινωνικών υπηρεσιών της αυτοδιοίκησης από το ΕΣΠΑ.

Το 2010 θέσαμε μία σειρά ζητημάτων που αφορούσαν τα θέματα της χρηματοδότησης της κοινωνικής πολιτικής από το ΕΣΠΑ. Τη διετία που μεσολάβησε με την παραγωγική και δημιοργική συνεργασία της ΕΕΤΑΑ και της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων του Υπουργείου Εργασίας, πετύχαμε εξαιρετικά αποτελέσματα. Με τη συνεπή στάση της αυτοδιοίκησης, δράσεις που αφορούν στην παιδική φροντίδα και προστασία, στην φροντίδα των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία, υλοποιούνται και χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ με άριστο τρόπο, με αποτέλεσμα τη σωστή αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων. Σύμφωνα με στοιχεία της ΚΕΔΕ τεκμηριώνεται η πρωτεύουσα θέση των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην μέχρι σήμερα αξιοποίηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.

Σύμφωνα με τα χρηματοοικονομικά στοιχεία της «Ετήσιας Έκθεσης υλοποίησης 2010» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΠΑΝΑΔ) το ποσοστό υλοποίησης του άξονα προτεραιότητας 3 (3.1, 3.2 και 3.3) κυμαίνεται μεταξύ 32,92% και 20,02%, ενώ το συνολικό ποσοστό υλοποίησης του ΕΠΑΝΑΔ είναι 13,48%. Στον άξονα προτεραιότητας 3 (3.1, 3.2 και 3.3) εντάσσονται μεταξύ άλλων και οι δράσεις του ΕΠΑΝΑΔ που αφορούν στην εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, δηλαδή υπηρεσίες παιδικών σταθμών και ΚΔΑΠ, οι οποίες στην συντριπτική τους πλειοψηφία, σε ποσοστό δηλαδή μεταξύ 75% και 90% κατά έτος, υλοποιήθηκαν από δομές της αυτοδιοίκησης.

Το ποσό των πιστοποιηθεισών επιλέξιμων δαπανών που καταβλήθηκαν από τους δικαιούχους για τον άξονα προτεραιότητας 3 (3.1, 3.2 και 3.3) ανέρχεται σε 347.450.000 €, ενώ στο σύνολο του Επιχειρησιακού Προγράμματος το αντίστοιχο ποσό είναι 380.915.000 €. Άρα ο άξονας που αφορά στην αυτοδιοίκηση συμμετέχει με ποσοστό 91,2% στην υλοποίηση του ΕΠ, ενώ η συμμετοχή του επί του προϋπολογισμού του ΕΠ ανέρχεται σε 53,3%. Από το ποσό των 347.450.000 €,  ποσό περίπου 180.000.000 € αφορά στις δράσεις παιδικής φροντίδας, στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και στη λειτουργία των Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων. Το υπόλοιπο ποσό περίπου 164.450.000 € αφορά σε δράσεις στήριξης και προώθησης της εργασίας που υλοποιεί ο ΟΑΕΔ. Από τα παραπάνω στοιχεία τεκμηριώνεται η πρωτεύουσα θέση των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην μέχρι σήμερα αξιοποίηση των πόρων που αφορούν στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και της εργασίας.

Με την ένταξη το 2011 της χρηματοδότησης των προγραμμάτων «Βοήθεια στο Σπίτι» στο ΕΠΑΝΑΔ, αλλά και με την μεγάλη απήχηση των προγραμμάτων που αφορούν στην παιδική φροντίδα και στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης, οι παραπάνω τάσεις ενισχύθηκαν ακόμη περισσότερο και η συμβολή της αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση του ΕΠΑΝΑΔ θα ενισχυθεί περαιτέρω.

ΙΙΙ. ΚΗΦΗ (Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων) και Κέντρα Διημέρευσης – Ημερήσιας Φροντίδας για άτομα με αναπηρία.

Πρόγραμμα έως 31/12/2012 

Προϋπολογισμός 50εκ. €

Εκτίμηση βάσει προτάσεων 32 εκ. €. Υπόλοιπο προς απορρόφηση 18 εκ €, το οποίο πρέπει να επαναπροκηρυχθεί και με κινητοποίηση της αυτοδιοίκησης να αξιοποιηθεί. Για το πρόγραμμα εκκρεμεί η υπογραφή των συμβάσεων.

ΙV.  Κέντρα Στήριξης ΡΟΜΑ και ευπαθών ομάδων

Πρόγραμμα 2012-2013 «Κέντρα Στήριξης ΡΟΜΑ και ευπαθών ομάδων»

Προϋπολογισμός 15εκ.

Το πρόγραμμα βρίσκεται υπό προκήρυξη.

Οι Δήμοι και οι Δημοτικές Επιχειρήσεις, με τις χιλιάδες κοινωνικές δομές που διαθέτουν, με την εμπειρία και την τεχνογνωσία τους έχουν αποδείξει πως σε όσες δράσεις του ΕΠΑΝΑΔ έχουν προκηρυχθεί, συμμετέχουν και αξιοποιούν τους πόρους αποτελεσματικά, επ’ ωφελεία του δημόσιου συμφέροντος.

Ανοικτό παραμένει το ζήτημα της δυνατότητας χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ της κατασκευής κοινωνικών υποδομών στο σύνολο των Περιφερειών της χώρας καθώς και η επιπλέον χρηματοδότησης της λειτουργίας των κοινωνικών δομών.

Επίσης, εξακολουθεί και υφίσταται το θέμα της θέσπισης ειδικών προγραμμάτων για την ενίσχυσης της προσβασιμότητας και της κοινωνικής ένταξης των ΑΜΕΑ και των μεταναστών, ενώ μεγάλη υστέρηση σημειώνεται στην ενεργοποίηση προγραμμάτων στήριξης των ανέργων με την ουσιαστική συμμετοχή της αυτοδιοίκησης. Παρά τα επανειλημμένα διαβήματα μας στον κύριο πρωθυπουργό και στους αρμόδιους υπουργούς δεν έγινε δυνατή η ενεργοποίηση των Τοπικών Σχεδίων για την Απασχόληση (ΤΟΠΣΑ), ούτε έγινε δυνατή η συμμετοχή σε αυτά του συνόλου των φορέων της αυτοδιοίκησης με την ιδιότητα του συντονιστή. Μετά από τις παρεμβάσεις μας έγινε δεκτή η ιδιότητα του συντονιστή φορέα μόνο για τις αναπτυξιακές εταιρείες της αυτοδιοίκησης.

3. Διασφάλιση Βιωσιμότητας των κοινωνικών δομών

Στη διετία 2010-2011 παρά την κρίσιμη οικονομική συγκυρία καμία κοινωνική δομή της αυτοδιοίκησης δεν έκλεισε. Αντιθέτως με τις συνεχείς παρεμβάσεις πετύχαμε την αύξηση των διαθέσιμων κονδυλίων από το ΕΣΠΑ. Σε περιόδους που κάποιες δράσεις δεν ήταν επιλέξιμες στο ΕΣΠΑ όπως το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» για το πρώτο εξάμηνο του 2011, διασφαλίσαμε τη χρηματοδότησή του από εθνικούς πόρους.

Με προσήλωση στις αρχές που διατυπώσαμε για πρώτη φορά στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ στην Ρόδο το 1995, για αποκέντρωση στην κοινωνική πολιτική και μεταφορά αρμοδιοτήτων σύμφωνα με τις αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας, δημιουργήσαμε ένα βιώσιμο σύστημα κοινωνικών υπηρεσιών που συνεχώς αυξάνει τον αριθμό των δομών και των ωφελούμενων και διαρκώς διευρύνει τις αρμοδιότητες του και βελτιώνει την ποιότητά του. Κατά την τριετία 2009 -2011 υπερδιπλασιάσαμε τις δομές παιδικής προστασίας και υπερτριπλασιάσαμε τις προσφερόμενες θέσεις.

Παράλληλα, στο πλαίσιο των προηγούμενων αποφάσεων των συνεδρίων μας, ενισχύουμε τη λειτουργία του βοήθεια στο σπίτι με διμερή χρηματοδότη από τους πόρους της αυτοδιοίκησης  με 35εκ. € από Κεντρικούς Αυτοτελούς Πόρους (ΚΑΠ) των Δήμων (πράξη νομοθετικού περιεχομένου ΦΕΚ 268 31/12/2011 και με άλλα 35εκ. € από το από το λογαριασμό του Ταμείου Αλληλεγγύης Γενεών. (άρθρο 2 παρ.9 του Ν.4024/27.10.2011 ΦΕΚ Α 226). Επιτεύχθηκε έτσι η συνεισφορά στο πρόγραμμα των δύο από τους τρεις πυλώνες χρηματοδότησης που έχουμε προτείνει δηλαδή η χρηματοδότηση από αυτοδιοικητικούς πόρους και από πόρους του ασφαλιστικού συστήματος, γεγονός που πολλοί το θεωρούσαν ακατόρθωτο στη σημερινή οικονομική συγκυρία και ειδικά στην κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι ασφαλιστικοί οργανισμοί. Απομένει η ενεργοποίηση και του τρίτου πυλώνα χρηματοδότησης, που αφορά στη συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του προγράμματος «βοήθεια στο σπίτι» την οποία συνεχίζουμε να διεκδικούμε.

Για τα Κέντρα Πρόληψης στη διετία ολοκληρώσαμε την υπογραφή νέας πενταετούς προγραμματικής σύμβασης ΥΠ.ΕΣ, Υπ.Υγείας, ΚΕΔΚΕ, ΟΚΑΝΑ και ΕΕΤΑΑ. Η σύμβαση προβλέπει τη χρηματοδότηση των Κέντρων Πρόληψης με 50% από πόρους της Αυτοδιοίκησης (ΚΑΠ) και 50% από πόρους του Υπ. Υγείας / ΟΚΑΝΑ. Παραμένει επίσης το θέμα της θεσμικής αναβάθμισης της λειτουργίας των Κέντρων Πρόληψης.

ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ 2012

Η διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας, με την εφαρμογή του Ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης», έχει διαμορφώσει ένα θεσμικό πλαίσιο που αναγνωρίζει την προτεραιότητα της άσκησης κοινωνική πολιτικής από την τοπική αυτοδιοίκηση. Η αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων πρέπει σήμερα να ενισχυθεί με νομοθετικές ρυθμίσεις που θα ενισχύουν και θα βαθαίνουν την αποκέντρωση και στους τομείς της υγείας και της εργασίας.

Στον τομέα της υγείας έχουμε καθήκον και υποχρέωση να προχωρήσουμε στη θεσμοθετημένη λειτουργία δημοτικών ιατρείων  και φαρμακείων με την πιστοποίηση δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.  Η παροχή ποιοτικών πιστοποιημένων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από την αυτοδιοίκηση, έχει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα καθότι συμβάλει στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων, στην πρόληψη και στη μείωση του κόστους των υπηρεσιών υγείας.

Έχουμε υποχρέωση και καθήκον να υπερασπιστούμε το έργο μας στην κοινωνική πολιτική και να ζητήσουμε από το κράτος μεγαλύτερη αποκέντρωση και ουσιαστική εμπλοκή της αυτοδιοίκησης σε νέες δομές που σχεδιάζει.

Δε θα επιτρέψουμε την υποβάθμιση των Κέντρων Πρόληψης της Εξάρτησης από Ναρκωτικά και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που εδώ και τόσα χρόνια λειτουργούμε με εξαιρετικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό άλλωστε και ζητήσαμε επίμονα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά και από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης να συμπεριλάβει ρητά τα Κέντρα Πρόληψης ως θεσμοθετημένους φορείς πρόληψης στο νέο «Κώδικα Ναρκωτικών».

Αντίστοιχα ενώ χαιρετίζουμε το ότι το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εντοπίζει την αναγκαιότητα να δημιουργήσει προγράμματα για την ψυχοκοινωνική στήριξη των ανέργων και τη βοήθειά τους στην εύρεση εργασίας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, πιστεύουμε ότι μπορούμε να βοηθήσουμε ουσιαστικά στη λειτουργία αυτών των δομών μέσα από την εμπειρία και την τεχνογνωσία που διαθέτουμε. 

Στον τομέα της εργασίας έχουμε καθήκον να επιμείνουμε στη διεκδίκηση για άμεση αναδιάρθρωση της λειτουργίας του ΟΑΕΔ. Στις σημερινές συνθήκες κρίσης είναι επιτακτική η μετατροπή του σε κεντρικό επιτελικό οργανισμό με μικρό μέγεθος  που να συντονίζει και να παρακολουθεί την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για την εργασία και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού. Στις αρμοδιότητες της αυτοδιοίκησης θα πρέπει άμεσα να μεταφερθεί η ευθύνη για διαμόρφωση Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Δράσης για την εργασία και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και η ίδρυση και λειτουργία Δημοτικών Γραφείων  Εργασίας στα οποία να ανατεθούν οι αρμοδιότητες της υλοποίησης των σχετικών πολιτικών σε τοπικό επίπεδο και τα οποία θα αντικαταστήσουν τις σχετικές Τοπικές Υπηρεσίες του ΟΑΕΔ. Ταυτόχρονα πρέπει επιτέλους να υιοθετηθεί το χρόνιο αίτημά μας για καθιέρωση αξιόπιστου συστήματος, σύνθετων περιφερειακών και  τοπικών, στατιστικών δεικτών με την έκδοση στοιχείων για την εργασία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, σε επίπεδο Δήμου.

Έχουμε καθήκον και υποχρέωση να διεκδικούμε πόρους και υποστήριξη για την ανάπτυξη δράσεων προς όφελος των κοινωνικά ασθενέστερων με γνώμονα την ανάπτυξη. Πολλές φορές τα ευρωπαϊκά  προγράμματα ενίσχυσης της εργασίας για τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες που διαχειρίζεται ο ΟΑΕΔ καθυστερούν ασυγχώρητα, ενώ δε δίνουν τη δυνατότητα της απορρόφησης των εργαζομένων σε κεντρικούς τομείς της λειτουργίας των δήμων όπως είναι η καθαριότητα και το περιβάλλον. Έτσι, ενώ οι δήμοι έχουν ανάγκες σε αυτούς τομείς και ενώ θα μπορούσαν να απορροφήσουν άτομα με αναπηρίες, πρώην τοξικοεξαρτημένους, αποφυλακισμένους κλπ. δεν τους δίνεται η δυνατότητα αυτή με τους θεσμικούς περιορισμούς που υπάρχουν και που επιτρέπουν μόνο στις δημοτικές επιχειρήσεις να κάνουν ανάλογες προσλήψεις μέσα από επιδοτούμενα προγράμματα.

Προκειμένου να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη και ειδικότερα στην καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας απαιτείται η άμεση εφαρμογή προγραμμάτων που ενθαρρύνουν τους νέους στη δημιουργία επιχειρήσεων και στην εύρεση θέσεων εργασίας.

Στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της πρόνοιας έχουμε πλέον καθήκον και υποχρέωση να αναλάβουμε την ανάπτυξη κοινωνικών δράσεων και προγραμμάτων που να ανταποκρίνονται σε όλες τις τοπικές ανάγκες και σε όλο το φάσμα των κοινωνικών προβλημάτων

Έχουμε καθήκον και υποχρέωση να εξυγιάνουμε τις δομές, να εισαγάγουμε όρους ανταγωνιστικότητας των δομών μας με τις ιδιωτικές δομές, να επαναφέρουμε τους όρους λειτουργίας σε εκείνες τις μεμονωμένες περιπτώσεις όπου οι δομές δε λειτουργούν έτσι όπως θα έπρεπε. Δεν είμαστε περήφανοι που σε λίγες περιπτώσεις το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» έχει παρεκκλίνει τους σκοπούς του και είτε το προσωπικό μεταφέρθηκε σε άλλες υπηρεσίες, είτε υποβαθμίστηκε η λειτουργία του. Το προσωπικό του προγράμματος καλείται να στηρίξει τους ωφελούμενους ολόπλευρα, σε όλους τους τομείς και δεν είναι μόνο για να μεταφέρει προϊόντα στους ηλικιωμένους. Χρέος μας είναι να επαναφέρουμε τους αρχικούς όρους λειτουργίας και να προασπίσουμε την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Εφόσον πιστεύουμε στο δημόσιο χαρακτήρα των δομών αυτών, πρέπει να προασπίσουμε τη λειτουργία τους σε ποιοτικά και αριθμητικά δεδομένα και να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες που θα τις κάνουν πιο ελκυστικές από τις ιδιωτικές δομές.  Οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί δεν πρέπει να υστερούν σε υπηρεσίες έναντι των ιδιωτικών όσον αφορά το ωράριο λειτουργίας τους, τις εγκαταστάσεις και τις υπηρεσίες που παρέχουν στα παιδιά. Ήδη με τη συμμετοχή των ιδιωτικών παιδικών σταθμών στα προγράμματα του ΕΣΠΑ – Εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής  - και με την εκτίναξη του ποσοστού συμμετοχής τους στο έτος 2011-2012 στο 19% από 13% το 2009-2010, είναι φανερό ότι οι γονείς που δεν επιβαρύνονται με τροφεία, θα προτιμήσουν τους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς που είναι όλη την ημέρα και όλο το χρόνο ανοιχτοί και παρέχουν σύγχρονες υπηρεσίες στα παιδιά και όχι κάποιους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς που συχνά έχουν κακές εγκαταστάσεις και περιορισμένο ωράριο λειτουργίας.

Όποιος πιστεύει στο δημόσιο χαρακτήρα των κοινωνικών δομών χρειάζεται να παίρνει μέτρα τα οποία ενισχύουν τη ζήτηση των οικογενειών και εξασφαλίζουν τη μακρόχρονη λειτουργία των δομών αυτών.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι συμβουλευτικοί σταθμοί και γενικά οι θεσμοθετημένες κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων. Δεν είναι δυνατόν υπηρεσίες που απευθύνονται στους πολίτες και παρέχουν στήριξη και βοήθεια να περιορίζονται στα ωράρια των κλασσικών, παρωχημένων δημόσιων υπηρεσιών και να μη δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο που έχει ανάγκη στήριξης να απευθύνεται σε απογευματινές ώρες. Για αυτό το λόγο στο δήμο Νεάπολης – Συκεών όχι μόνο φροντίσαμε την πλήρη αποκέντρωση των κοινωνιοπρονοιακών υπηρεσιών με τη δημιουργία ενός συμβουλευτικού σταθμού σε κάθε δημοτική ενότητα, αλλά εξασφαλίσαμε και την ολοήμερη λειτουργίας τους, από τις 8 το πρωί έως τις 9 το βράδυ.

Έχουμε καθήκον και υποχρέωση να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα των δομών που με τόσο κόπο αναπτύξαμε. Δεν είναι δυνατό σε όλη την Ευρώπη οι παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας και κοινωνικού χαρακτήρα να χρηματοδοτούνται από το κράτος και τους ασφαλιστικούς φορείς και στη χώρα μας το πλαίσιο χρηματοδότησης των υπηρεσιών Βοήθεια Στο Σπίτι, ΚΗΦΗ και ΑμεΑ να βρίσκεται ακόμη υπό διαμόρφωση, να μην είναι απολύτως ξεκάθαρη η άμεση συνεισφορά όλων των ασφαλιστικών ταμείων, αλλά ούτε ακόμη και η συνεισφορά του κράτους, όταν είναι αποδειγμένο ότι οι δομές αυτές παρέχουν υπηρεσίες που εξοικονομούν πόρους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας μέσα από την πρόληψη της ιδρυματοποίησης και την αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών.

Πρέπει να φροντίσουμε για την εξυγίανση των προσφερόμενων κοινωνιοπρονοιακών υπηρεσιών. Με τη μεταφορά της αρμοδιότητας των προνοιακών επιδομάτων που δίνονται πλέον από τους δήμους, είναι ευκαιρία να εντοπίσουμε περιπτώσεις εκμετάλλευσης και φανερής εξαπάτησης με τους υποτιθέμενους ανάπηρους που εμφανίζονται με τα ακριβά αυτοκίνητα για να παραλάβουν το επίδομα αναπηρίας τους και να βοηθήσουμε ώστε να δοθεί μεγαλύτερη ενίσχυση σε εκείνους που πραγματικά τη χρειάζονται.

Έχουμε καθήκον και υποχρέωση να σκύψουμε στις σοβαρές ανάγκες επιβίωσης των συμπολιτών μας κα να ενισχύσουμε τα δωρεάν συσσίτια, τη βοήθεια σε ρουχισμό και είδη καθημερινής ανάγκης και να προσφέρουμε υποστήριξη στους άστεγους και αναξιοπαθούντες. Χρειάζεται να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη του εθελοντισμού που έχει ατονήσει και να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη ως φιλοσοφία και ως πράξη στους συμπολίτες μας. Σε συνεργασία με την εκκλησία και τοπικούς κοινωνικούς φορείς διεκδικούμε τη θεσμοθετημένη λειτουργία κοινωνικών παντοπωλείων, δημοτικών μαγειρείων και  κοινωνικών κατοικιών για αστέγους και ενδεείς.

Έχουμε καθήκον και υποχρέωση να είμαστε ενήμεροι για τα ευρωπαϊκά επιστημονικά δεδομένα στις υπηρεσίες που παρέχουμε σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Χρειάζεται να γνωρίζουμε ότι ειδικά στις ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες όπως είναι τα άτομα με αναπηρία το ζητούμενο είναι η αποφυγή της ιδρυματοποίησής τους και η λειτουργία μικρών και ευέλικτων μονάδων όπως είναι τα διαμερίσματα υποστηριζόμενης αυτόνομης διαβίωσης. Χρειάζεται να είμαστε σε θέση να εισαγάγουμε νέες μεθόδους και να αξιολογούμε επιστημονικά τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας μέσα από μελέτες και έρευνες που πρέπει να εκπονούμε.

Σχετικά με τη χρηματοδότηση των δράσεων της αυτοδιοίκησης ειδικά στην κατεύθυνση της σωστής αξιοποίησης των πόρων του ΕΣΠΑ και εν όψει τη αναθεώρησης του, απαραίτητη κρίνεται η ενίσχυση της συμμετοχής της αυτοδιοίκηση σε τρείς άξονες:

Α) Ενίσχυση των πόρων του ΕΣΠΑ που διατίθενται για την κατασκευή κοινωνικών υποδομών, κυρίως δε παιδικών σταθμών. Η τεράστια αύξηση και ο υπερδιπλασιασμός της ζήτησης σε θέσεις φροντίδας παιδιών, που καταγράφηκε στο πρόγραμμα «Εναρμόνιση Επαγγελματικής, και Οικογενειακής Ζωής» μεταξύ των ετών 2010 και 2011 επιβεβαιώνει την τάση της ελληνικής οικογένειας για περισσότερες θέσεις στους παιδικούς σταθμούς. Η χρηματοδότηση της κατασκευής κοινωνικών υποδομών απαντά και στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών των πολιτών, αλλά παράλληλα δημιουργεί θέσεις εργασίας κατά τη φάση της κατασκευής και κατά τη φάση της λειτουργίας.

Β)        Ενίσχυση των πόρων του ΕΣΠΑ που διατίθενται για τη λειτουργία  κοινωνικών υποδομών. Με τη μεγάλη ζήτηση υπηρεσιών του προγράμματος «Εναρμόνιση Επαγγελματικής και Οικογενειακής Ζωής» οι διαθέσιμοι πόροι έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την επιτυχημένη δράση μας, αλλά και για να αυξήσουμε την απορροφητικότητα των πόρων του ΕΣΠΑ προτείνουμε την αύξηση των διαθέσιμων πόρων.

Γ)         Άμεση ενεργοποίηση όλων των δράσεων που προβλέπονται στο ΕΣΠΑ και αφορούν στην υποστήριξη των κοινωνικά ευπαθών ομάδων όπως:

•           Τοπικά σχέδια για την Απασχόληση (ΤΟΠΣΑ) με τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου και υποχρεωτικό συντονιστικό ρόλο από τους φορείς της αυτοδιοίκησης.

•           Προγράμματα που αφορούν στην επαγγελματική και κοινωνική ένταξη των τσιγγάνων, των ανθρώπων με αναπηρία, των απεξαρτημένων και των αποφυλακισμένων, των μεταναστών και των προσφύγων.

•           Προγράμματα που αφορούν στην αγορά, στην αναπαλαίωση και  στη διαμόρφωση παλαιών κτιρίων για να χρησιμοποιηθούν ως κοινωνικά κέντρα, στέγες αστέγων και κοινωνικές κατοικίες.

•           Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στη λειτουργία στεγών αυτόνομης διαβίωσης για ΑμεΑ από την αυτοδιοίκηση, καθώς σύμφωνα με επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις η λειτουργία αυτών των δομών συμβάλει στην αποφυγή της ιδρυματοποίησης των ΑμεΑ, ενισχύει την κοινωνική τους ένταξη καθότι αυτές οι δομές λειτουργούν ανοικτά στην κοινωνία,  μέσα στον αστικό ιστό, στον τόπο και στη γειτονιά που γεννήθηκαν οι ΑμεΑ και είναι οικονομικά συμφερότερη καθώς το κόστος λειτουργίας τους μειώνεται στο 1/5 των ξεπερασμένων κλειστών δομών περίθαλψης.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση αλλάζει τις προτεραιότητες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργεί νέα δεδομένα. Οι τοπικές αρχές θα έχουν να αντιμετωπίσουν ολοένα και περισσότερο οξυμένα κοινωνικά προβλήματα και θα πρέπει να εντείνουν την προσπάθεια επίτευξης της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής. Οφείλουμε να προετοιμασθούμε και διεκδικήσουμε, ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών και πόρους για την εφαρμογή τους. Η Ελληνική Αυτοδιοίκηση επιθυμεί να αναλάβει το μερίδιο που της αναλογεί.

Ο στόχος μας για άλλη μια φορά είναι ξεκάθαρος:

«Διαμόρφωση ενός εθνικού αποκεντρωμένου πλαισίου άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Εργασίας από την Αυτοδιοίκηση, μέσω πιστοποιημένων δομών, με θεσμικά κατοχυρωμένη λειτουργία και διασφαλισμένους πόρους.»

Αυτό ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί.

Έχουμε την εμπειρία, τη γνώση και το σχέδιο.

Απομένει στις δημοτικές αρχές να αξιοποιήσουμε αυτές τις δυνατότητες.

Αγαπητοί συνάδελφοι

Τα νέα συλλογικά όργανα της ελληνικής αυτοδιοίκησης, οι ΠΕΔ και η ΚΕΔΕ, έχουμε να επιτελέσουμε ένα σημαντικότατο ρόλο στο πλαίσιο του καινούργιου θεσμικού περιβάλλοντος που διαμόρφωσε ο Καλλικράτης. 

Έχουμε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των θεμάτων της αποκέντρωσης, της δημοκρατικής λειτουργίας, της θεσμικής ενδυνάμωσης, της διαφάνειας και της οικονομικής αυτοδυναμίας των δήμων.

Οφείλουμε να βρισκόμαστε μπροστά σε όλα τα μεγάλα θέματα της αυτοδιοίκησης, να δίνουν όραμα, να σχεδιάζουμε και να διεκδικούμε για τους δήμους και τους κατοίκους τους. 

Έχουμε καθήκον να προασπίζουμε τα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα της ελληνικής αυτοδιοίκησης και να  αναδεικνύουμε την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, την ισότητα, την αλληλεγγύη, την κοινωνική φροντίδα και προστασία, την εργασία, την ευημερία των πολιτών στο επίκεντρο της δράσης τους.